Η άγνωστη σπηλιά που λέγεται ότι ήταν η Φυλακή του Σωκράτη στο κέντρο της Αθήνας

Στον Λόφο Φιλοπάππου στην Αθήνα βρίσκονται τα ερείπια του αρχαίου κτηρίου που σήμερα είναι γνωστά ως Φυλακές Σωκράτους.

Ο χώρος έλαβε την ονομασία του από τον Σωκράτη, λόγω της πεποίθησης ότι σε αυτό το σημείο είχε κάποτε φυλακιστεί ο αρχαίος φιλόσοφος. Λεπτομερείς πληροφορίες για τη φυλάκιση και την εκτέλεση του Σωκράτη λαμβάνουμε από τους διαλόγους Κρίτων και Φαίδων.

Η ιστορική έρευνα μας δείχνει ότι ο αρχαιολογικός χώρος στον Λόφο Φιλοπάππου είναι δύσκολο να ταυτιστεί με το δεσμωτήριο των αρχαίων Αθηνών όπου και φυλακίστηκε ο Σωκράτης. Ωστόσο υπάρχουν κάποια στοιχεία που επιβεβαιώνουν αυτή τη θεωρία, όπως το γεγονός ότι ήταν χτισμένος στα μέσα του 5ου αιώνα, έβλεπε σε κεντρικό δρόμο, βρισκόταν σε κοίλωμα του εδάφους και διέθετε εγκαταστάσεις για λουτρά, στοιχεία δηλαδή που συμφωνούν με τις περιγραφές του δεσμωτηρίου από τους πλατωνικούς διαλόγους.

Επίσης ανάμεσα στα αντικείμενα που αποκαλύφθηκαν στα ερείπια του κτιρίου βρέθηκε και ένα μικρό φθαρμένο αγαλματίδιο του Σωκράτη. Το κτίριο διερευνήθηκε ανασκαφικά από τον Βρετανό ιστορικό Τόμας Σμαρτ Χιούς τον 19ο αιώνα, ο οποίος ήταν και ο πρώτος που ταύτισε το κτίριο με το αρχαίο δεσμωτήριο.

Ωστόσο πολλοί μελετητές θεωρούν ότι το λεγόμενο “Πώρινο Οικοδόμημα” το οποίο βρίσκεται στα νοτιοδυτικά της Αρχαίας Αγοράς, κοντά στη περιοχή όπου βρίσκονταν το Δικαστήριο της Ηλιαίας ήταν στην πραγματικότητα το δεσμωτήριο.

Σε κάθε περίπτωση πάντως ο χώρος στον Φιλοπάππου εξυπηρετούσε και ως λουτρά, όπως μας μαρτυρούν δηλαδή διάφορα περιηγητικά κείμενα των Αθηνών. Η λαξευτή κατασκευή ανήκε πιθανόν σε ένα αρκετά επιβλητικό διώροφο η τριώροφο οικοδόμημα, όπως συμπεραίνεται από τις συστοιχίες των δοκοθηκών στο μέτωπο του βράχου.

Στο εξωτερικό δάπεδο υπάρχουν αγωγοί που συνδέονται με τους διαμορφωμένους στη πρόσοψη του κτηρίου υδραγωγούς, ενώ η λαξευτή κλίμακα στα νότια εξυπηρετούσε την επικοινωνία με τα ψηλότερα επίπεδα του κτηρίου. Το σωζόμενο πίσω λαξευτό τμήμα του οικοδομήματος συγκροτείται από τρία δωμάτια, με ανοίγματα θυρών προς τα ανατολικά και μια δεξαμενή στο βάθος.

Λίγα λόγια για τον Σωκράτη
Ο Σωκράτης (Αλωπεκή, Αρχαία Αθήνα, 470 π.Χ./469 – Αρχαία Αθήνα, 399 π.Χ.) ήταν Έλληνας Αθηναίος φιλόσοφος, που θεωρείται ο ιδρυτής της Δυτικής φιλοσοφίας και συγκαταλέγεται στους πρώτους ηθικούς φιλοσόφους.

Δεν συνέγραψε κάποιο φιλοσοφικό έργο όσο ζούσε· η διδασκαλία του επιβίωσε μέσω των καταγραφών που έκαναν μαθητές του όπως ο Πλάτων και ο Ξενοφών, μετά τον θάνατό του.

Οι καταγραφές αυτές συνιστούν διαλόγους, στους οποίους ο Σωκράτης και οι συνδιαλεγόμενοι με αυτόν εξετάζουν διάφορα ζητήματα βάσει της διαλεκτικής μεθόδου. Συχνά, οι γραπτές μαρτυρίες της φιλοσοφίας του παρουσιάζουν αντιφάσεις μεταξύ τους, με αποτέλεσμα η πλήρης ανακατασκευή της σωκρατικής σκέψης να συνιστά δυσεπίλυτο πρόβλημα.