Για ποιον λόγο τα δόντια των προγόνων μας δεν χαλούσαν παρόλο που δεν τα έπλεναν;

Ένα από τα πρώτα πράγματα που θυμόμαστε από την παιδική μας ηλικία, είναι οι γονείς μας να μας λένε “να πλύνουμε τα δόντια μας πριν πάμε για ύπνο”, προσπαθώντας να το κάνουν μέρος της καθημερινής μας ρουτίνας. Ειδικά τα πρώτα δόντια που βγάζουμε, δείχνουν σημάδια αλλοίωσης αν παραμείνουν απλυτα για πολλές μέρες.

Πώς όμως είναι δυνατόν να χάνουμε τόσο γρήγορα τα δόντια μας αν δεν τα πλένουμε; Για χιλιάδες χρόνια, δεν υπήρχαν οδοντόβουρτσες ή οδοντόκρεμες. Τι συνέβαινε τότε; Η ιστορία μας λέει ότι οι αρχαίοι δεν είχαν τερηδόνα ή οδοντικά προβλήματα, παρά το γεγονός ότι ποτέ δεν βούρτσιζαν τα δόντια τους! Τι μυστικό είχαν που δεν χρειάζονταν να βουρτσίσουν τα δόντια τους;

Εδώ και αρκετό καιρό, ανθρωπολόγοι και αρχαιολόγοι ενδιαφέρονται για το συγκεκριμένο ζήτημα και διεξάγουν συνεχή έρευνα. Ωστόσο δεν υπάρχει πραγματικά καμία ξεκάθαρη απάντηση, καθώς οι άνθρωποι σε διαφορετικές περιοχές και διαφορετικούς πολιτισμούς βρήκαν διάφορους τρόπους για να καθαρίσουν τα δόντια τους.

Για παράδειγμα μια μελέτη διαπίστωσε ότι οι άνθρωποι που ζούσαν στο Σουδάν πριν από περίπου 2.000 χρόνια στην πραγματικότητα απέτρεπαν την τερηδόνα τρώγοντας ένα είδος σπαθόχορτου που ονομάζεται μωβ nutsedge. Σήμερα, το φυτό αυτό είναι ένα επιθετικό ζιζάνιο που κάνουμε ό,τι είναι δυνατόν για να περιορίσουμε, αλλά τότε, μπορεί να ήταν το κλειδί για την πρόληψη της τερηδόνας. Αυτό πιθανότατα οφείλεται στο ότι το ζιζάνιο έχει αντιβακτηριακές ιδιότητες.

Λιγότερο από το 1% των δοντιών που μελετήθηκαν είχαν σημάδια τερηδόνας. Η ανάλυση της πλάκας σε αυτά τα δόντια έδειξε ότι η ομάδα έτρωγε τους κονδύλους του μωβ καρυδιού. Δεν είναι σαφές εάν χρησιμοποιούσαν το ζιζάνιο ως τροφή ή συγκεκριμένα ως φάρμακο – αλλά επειδή έχει πικρή γεύση, είναι πιθανό το τελευταίο. Αυτή η μελέτη είναι μοναδική γιατί είναι η πρώτη φορά που ένα συγκεκριμένο φυτό έχει αποτρέψει τη δημιουργία κοιλοτήτων σε έναν αρχαίο πληθυσμό. Αλλά άλλες μελέτες έχουν βρει πρόσθετους τρόπους με τους οποίους οι πρόγονοί μας κρατούσαν υπό έλεγχο την πλάκα.

Η πρώτη οδοντόβουρτσα πιθανότατα αναπτύχθηκε γύρω στο 3000 π.Χ. από τους Βαβυλώνιος και τους Αιγύπτιους και ήταν ένα ξεφτισμένο κλαδάκι. Άλλες πηγές έχουν βρει ότι γύρω στο 1600 π.Χ., οι Κινέζοι δημιούργησαν ραβδιά από κλαδιά αρωματικών δέντρων για να βοηθήσουν να φρεσκάρουν την αναπνοή τους.

Τι έκαναν όμως οι άνθρωποι πριν από αυτό; Οι έρευνες έχουν δείξει πως υπάρχουν πολλές εξηγήσεις για την ανοσία τους έναντι προβλημάτων στοματικής υγείας, με ένα κοινό παρονομαστή: τη διατροφή. Η ανθρώπινη διατροφή έχει αλλάξει ριζικά με την πάροδο του χρόνου και ο τρόπος που τρώμε σήμερα έχει πολύ λίγα κοινά με τη διατροφή των προγόνων μας.

Εκείνη την εποχή, δεν υπήρχαν επεξεργασμένα τρόφιμα, γρήγορο φαγητό ή φαγητό σε πακέτο. Η διατροφή αποτελούνταν από όλα τα φυσικά και μη επεξεργασμένα τρόφιμα, όπως το σιτάρι, το ρύζι, τα λαχανικά και τα φρούτα. Αυτές οι φυσικές και αγνές τροφές ήταν αρκετά ασφαλείς αφού δεν περιείχαν συντηρητικά ή χημικές ουσίες. Αντίθετα είχαν πολλά θρεπτικά συστατικά και βιταμίνες που έκαναν τα δόντια πιο δυνατά και πιο ανθεκτικά στην τερηδόνα και άλλες οδοντικές λοιμώξεις.

Στην αρχαιότητα, ένα μεγάλο μέρος της καθημερινής διατροφής αποτελούνταν από ινώδεις τροφές, οι οποίες όχι μόνο ήταν καλές για την πέψη αλλά και διατηρούσαν με κάποιο τρόπο τα δόντια καθαρά και υγιή απομακρύνοντας τα τρόφιμα και τα βακτηριακά υπολείμματα από την επιφάνεια των δοντιών. Ως αποτέλεσμα, η οδοντική πλάκα δεν αναπτυσσόταν, καθώς οι ίνες στα τρόφιμα λειτουργούσαν ως οδοντόβουρτσα για να διατηρούν τα δόντια καθαρά.

Οι πρώτοι άνθρωποι έτρωγαν γεύματα που είχαν σχετικά χαμηλή περιεκτικότητα σε υδατάνθρακες και αποτελούνταν κυρίως από κρέας. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η γεωργία δεν είχε ακόμη αναπτυχθεί. Μόλις οι άνθρωποι άρχισαν να καλλιεργούν, έτρωγαν περισσότερα δημητριακά, γεγονός που οδήγησε στην παραγωγή περισσότερων οξέων στο στόμα.

Ένας σημαντικός λόγος για την εμφάνιση οδοντικών λοιμώξεων στις μέρες μας είναι μια δίαιτα με έλλειψη μετάλλων και βιταμινών. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα αδύναμα δόντια που δεν είναι καλά εξοπλισμένα όταν πρόκειται να πολεμήσουν την τερηδόνα. Αλλά λαμβάνοντας υπόψη τους τρόπους με τους οποίους έτρωγαν οι αρχαίοι άνθρωποι, έχουμε μερικές ενδείξεις για το πώς μπορούμε να τρώμε και να πίνουμε λίγο πιο υγιεινά.

Επεξεργασμένες σνακ: Αυτά τείνουν να περιέχουν περισσότερη ζάχαρη, η οποία αλληλεπιδρά με τα βακτήρια στο στόμα για να δημιουργήσει οξέα που διαβρώνουν τα δόντια. Τείνουν επίσης να περιέχουν λιγότερα θρεπτικά συστατικά για την υγεία των δοντιών από τα φρέσκα τρόφιμα.
Γλυκά / αναψυκτικά: Τα ανθρακούχα ποτά είναι όξινα, ανεξάρτητα από το άρωμα που περιέχουν. Και η προσθήκη της ποσότητας ζάχαρης στη σόδα κάνει αυτά τα ποτά πολύ πιο επιβλαβή.

Η σόδα αφαλατώνει τα δόντια και διαβρώνει το σμάλτο – όπως και άλλα γλυκά. Αλλά η σόδα είναι λίγο πιο τρομακτική γιατί ξεπλένει τις επιφάνειες των δοντιών σας, επηρεάζοντας ένα σημαντικό μέρος του χαμόγελου σας.

Αρτοσκευάσματα:Τα σάκχαρα και τα άμυλα προκαλούν μεγάλα προβλήματα στο στόμα σας. Και τα δύο αλληλεπιδρούν με τα στοματικά βακτήρια για να δημιουργήσουν οξέα που επιτίθενται στο σμάλτο. Έτσι, τα κέικ, τα cupcakes και τα μπισκότα θα πρέπει να καταναλώνονται σε περιορισμένη βάση. Αυτό δεν θα είναι καλό μόνο για τα δόντια σας, αλλά για ολόκληρο το σώμα σας.

Κάπνισμα: Ένας άλλος τεράστιος αλλά μη διαιτητικός παράγοντας που πρέπει να ληφθεί υπόψη είναι η χρήση καπνού. Το κάπνισμα λερώνει τα δόντια, αυξάνει τον κίνδυνο περιοδοντικής νόσου και μπορεί επίσης να επηρεάσει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του στόματος.