Επίθεση στο Περλ Χάρμπορ: Το μυστήριο του «πέμπτου υποβρυχίου»

Τα ιαπωνικά τορπιλλοπλάνα κατάφεραν μόνα τους καίρια πλήγματα στα αγκυροβολημένα θωρηκτά του Battleship Row στο Περλ Χάρμπορ ή μήπως είχαν βοήθεια; Η θεωρία ότι οι Ιάπωνες κατάφεραν να παρεισφρήσουν με δύο υποβρύχια-νάνους μέσα στο λιμάνι του Περλ και ένα από αυτά τορπίλλισε τουλάχιστον ένα αμερικανικό θωρηκτό εξακολουθεί να αποτελεί αντικείμενο αντιπαράθεσης.

Όμως η προσεκτική ανάλυση φωτογραφιών που τράβηξαν Ιάπωνες αεροπόροι κατά την επίθεση κάνουν ειδικούς να μιλούν με βεβαιότητα ότι ένα από τα πέντε μίνι υποβρύχια που έστειλε το Αυτοκρατορικό Ιαπωνικό Ναυτικό να χτυπήσουν τον αμερικανικό Στόλο τα κατάφερε. Σε μια από τις φωτογραφίες που ελήφθησαν από το πλήρωμα ενός Nakajima B5N2 ‘Kate’ του πρώτου κύματος επίθεσης, τα χαρακτηριστικά «αυλάκια» των τορπιλλών που τρέχουν προς τους στόχους τους δεν είναι τα μόνα που φαίνονται, υποστηρίζουν.
Τα πέντε υποβρύχια Τύπου Α (Kō-hyōteki kō-gata) εξαπολύθηκαν από ισάριθμα «μητρικά» υποβρύχια 97 μέτρων Tύπου C-1 (Ι-16, Ι-18, Ι-20, Ι-22, Ι-24) που πλησίασαν σιωπηλά στα 12 μίλια από το Περλ Χάρμπορ, έχοντας ως αποστολή να προκαλέσουν όσο το δυνατόν μεγαλύτερη ζημιά και σύγχυση. Η βύθισή τους στην είσοδο του κόλπου για να αποκλεισθεί η έξοδος των αμερικανικών πολεμικών από την βάση ήταν ένας ακόμη αντικειμενικός σκοπός της προφυλακής της ιαπωνικής δύναμης κρούσης σε περίπτωση που η επίθεση δεν πήγαινε όπως είχε σχεδιασθεί.

Με μήκος 24,3 μ και εκτόπισμα 46 τόννων (47 t. εν καταδύσει) τα σκάφη αυτά αναπτύχθηκαν υπό άκρα μυστικότητα από το Ναυτικό προοριζόμενα για «ειδικές επιχειρήσεις» οι οποίες ουσιαστικά ελάχιστα διέφεραν από αποστολές αυτοκτονίας. Η ονομασία τους «Στόχος Τύπου Α» εδόθη για την παραπλάνηση των ξένων πρακτόρων, ώστε να νομίσουν ότι επρόκειτο για… ομοιώματα υποβρυχίων, με σκοπό την εξάσκηση των πυροβολητών των μονάδων επιφανείας του Στόλου.

Τα σκάφη δεν είχαν μηχανές, μόνο συσσωρευτές που τροφοδοτούσαν έναν ηλεκτροκινητήρα 600 ίππων. Η μεγίστη ταχύτητά τους ήταν 23 κόμβοι (26 μίλια ή 43 χλμ/ώρα) στην επιφάνεια και 19 κόμβοι (22 μίλια ή 35 χλμ/ώρα) σε κατάδυση αλλά δεν μπορούσαν να καταδυθούν σε βάθος μεγαλύτερο των 100 μέτρων. Ο οπλισμός τους όμως ήταν υπολογίσιμος: οι δύο τορπίλλες Τύπου 97 των 17,7 ιντσών (450 χιλ.) που έφεραν διέθεταν γόμωση 800 λιβρών, διπλάσια από τις αεροπορικές τορπίλλες Τύπου 91, για την πρόκληση σοβαρών ζημιών. Επανδρωμένα με αποφασισμένα πληρώματα, τα ιαπωνικά υποβρύχια-νάνοι ήταν ένα επίφοβο όπλο, ικανά για πλήγματα αντιστρόφως ανάλογα του μεγέθους τους.

Επί δεκαετίες η επίσημη εκδοχή των γεγονότων ήταν ότι τα μίνι-υποβρύχια δεν κατάφεραν να προκαλέσουν ζημιές. Είναι όμως όντως έτσι; Χρησιμοποιώντας εξοπλισμό ανάλυσης υψηλής τεχνολογίας, ο αναλυτής φωτογραφιών John Rodgaard και ο ναυπηγός Peter Hsu, ειδήμων στα αποτελέσματα εκρήξεων βομβών και τορπιλών σε πολεμικά πλοία, άρχισαν ανεξάρτητα την δική τους έρευνα για το τι ακριβώς συνέβη με τα ιαπωνικά υποβρύχια την Ημέρα του Αίσχους.

Την προσοχή του Hsu τράβηξε ένα περίεργο νέφος ψεκάδων απέναντι από τα αγκυροβολημένα θωρηκτά και το ίχνος πορείας μιας τορπίλης που κατευθυνόταν προς το USS West Virginia (ΒΒ-48) ένα θωρηκτό κλάσης Colorado. Υπολογίζοντας το βάρος της εκρηκτικής γόμωσης της τορπίλης και την διασπορά του ωστικού κύματος από την εκτόνωση, δηλώνει πεπεισμένος ότι το πλοίο χτυπήθηκε από τορπίλη που εξαπολύθηκε από εκείνο το σημείο.

Η μεγέθυνση της επίμαχης περιοχής στην φωτογραφία αποκαλύπτει ένα «μαύρο τετράγωνο αντικείμενο, πάνω σε μια σκοτεινή ευθυτενή κατασκευή» ακολουθούμενο από αφρούς. Σύμφωνα με τους αναλυτές, το τετράγωνου σχήματος αντικείμενο είναι πυργίσκος υποβρυχίου και οι αφροί προέρχονται από τις αντιπεριστρεφόμενες έλικές του. Το ωστικό κύμα από την έκρηξη της τορπίλης στο USS West Virginia πρόδωσε την παρουσία του υποβρυχίου, επισημαίνουν.

Οι αφροί φέρεται να συνάδουν με την κίνηση ενός υποβρυχίου τέτοιου μεγέθους λόγω της στιγμιαίας αλλαγής στην πλευστότητά του καθώς απελευθερώνεται από το βάρος της τορπίλης που φεύγει. Το επιστρέφον ωστικό κύμα θα επηρέαζε επίσης προς στιγμήν τον έλεγχο του μικρού υποβρυχίου, λένε ειδικοί.

Μια ακόμη τορπίλη φαίνεται να είχε ως στόχο της το USS Oklahoma (ΒΒ-37) αλλά ο Hsu δεν είναι βέβαιος ότι το πέτυχε. Το συγκεκριμένο θωρηκτό κλάσης Nevada δέχθηκε πολλαπλά πλήγματα τορπιλών που εξαπέλυσαν τα Β5Ν2 και ανετράπη πριν βυθιστεί στον λασπώδη πυθμένα του Περλ. Ανελκύστηκε το 1943 μόνο και μόνο για να χαθεί εν μέσω θύελλας στις 17 Μαΐου 1947 σε απόσταση 500 μιλίων από την Χαβάη ενώ ρυμουλκείτο προς τις Ηνωμένες Πολιτείες για να διαλυθεί. Το USS West Virginia ανελκύσθηκε επίσης και πολέμησε μέχρι το τέλος του Β΄ ΠΠ.

Η δημοσιοποίηση των ευρημάτων τους στο Naval Institute προκάλεσε αίσθηση –και έντονη αντιπαράθεση. Γνωρίζουμε ότι από τα πέντε υποβρύχια που εστάλησαν στο Περλ Χάρμπορ, δύο βυθίστηκαν από τους Αμερικανούς, ένα (Ηa-19) εξώκειλε στο Waimanalo Beach, στην βόρεια πλευρά του Οάχου, και ένα κατάφερε να εξαπολύσει τις τορπίλες του αλλά εμβολίσθηκε από το αντιτορπιλλικό USS Monaghan (DD-354) που εξαπέλυσε και δύο βόμβες βυθού και βυθίσθηκε. Απομένει ένα υποβρύχιο. Ένα που κράτησε το μυστικό του για χρόνια.

Στις 10:40 πμ (ώρα Χονολουλού) της 7ης Δεκεμβρίου 1941, το «μητρικό» υποβρύχιο Ι-16 έπιασε ένα σήμα που επαναλάμβανε την λέξη «Επιτυχία!» Λίγες ώρες αργότερα, στις 00:51 πμ της 8ηςΔεκεμβρίου, έπιασε μια ακόμη εκπομπή: «Πλοήγηση αδύνατη». Δεν υπήρξε άλλο μήνυμα…

Το 2009 ανακαλύφθηκαν τρία τμήματα ενός μίνι- υποβρυχίου σε έναν σωρό scrap σε χώρο του Ναυτικού στο West Loch. Κατά πάσα πιθανότητα το Ναυτικό είχε ανελκύσει τα κομμάτια του υποβρυχίου μαζί με τα ναυάγια έξι αποβατικών LST που είχαν βυθιστεί εκεί το 1944 από έκρηξη κατά την φόρτωση πυρομαχικών εν όψει της επικείμενης απόβασης στην Σαϊπάν. Αμφότεροι οι τορπιλοσωλήνες του ήταν άδειοι.

Ήταν το Ha-16 το υποβρύχιο που εξέπεμψε το μήνυμα που έλαβε το Ι-16 από το Περλ; Ήταν αυτό που φέρεται να τορπίλλισε ένα αμερικανικό θωρηκτό μέσα στην σύγχυση της αεροπορικής επιδρομής ή κάποιο άλλο; Υπό ποιες συνθήκες χάθηκε το πλήρωμά του; Δύο άνδρες χωμένοι στον χαλύβδινο τάφο τους είναι οι μόνοι μέχρι στιγμής που γνωρίζουν όλη την αλήθεια.

Αλέξανδρος Θεολόγου