Η Αφροδίτη σήμαινε κάτι περισσότερο από την ομορφιά – Πέντε άλλα βασίλεια στα οποία βασίλευε και η ελληνίδα θεά

Για τους αρχαίους Έλληνες, η Αφροδίτη ήταν κάτι πολύ περισσότερο από αγάπη και ομορφιά. Κατά γενικό τρόπο, ήταν η θεά της συναίνεσης, όπως σε κάθε αλληλεπίδραση μεταξύ συναινούντων ανθρώπων ή ομάδων ανθρώπων.

Στην πολιτική, στις επιχειρήσεις και στον πόλεμο, καθώς και στις ανθρώπινες σχέσεις, η Αφροδίτη ενσάρκωσε τη φυσική δύναμη, το mixis, που μεταφράζεται σε συνδέσεις ή συναλλαγές μεταξύ προσώπων ή ομάδων. Βοήθησε τα πράγματα να λειτουργήσουν ομαλά στην αρχαία κοινωνία.

Η Αφροδίτη είχε πολλά επίθετα (περιγραφικοί όροι που συνόδευαν ή χρησιμοποιούνται στη θέση ενός ονόματος) που έδειχναν τις διαφορετικές ιδιότητές της. Ακολουθούν πέντε παραδείγματα για το πώς η θεά Αφροδίτη –με διάφορα επίθετα– βασίλεψε υπέρτατη σε διαφορετικές σφαίρες μέσω μίξης.

1. Πολιτική

Οι Αθηναίοι τιμούσαν τους θεούς τους μια ειδική ημέρα κάθε μήνα, την τέταρτη για την Αφροδίτη. Κάθε χρόνο, την τέταρτη του Εκατομβαίου (περίπου στις αρχές του Ιουλίου μας) γιόρταζαν τη γιορτή της Αφροδίτης, τα Αφροδίσια. Η Αφροδίτη μοιράστηκε αυτή τη γιορτή – και τον τόπο λατρείας της στη νοτιοδυτική πλαγιά της Ακρόπολης της Αθήνας – με τον Πείθω.

Η Πειθώ ήταν η θεά της πειθούς. Μαζί θεωρήθηκε ότι ένωσαν τους ανθρώπους της Αθήνας σε μια διαδικασία συνοικισμού (συγχώνευση χωριών σε μια ενιαία πόλη-κράτος). Αυτή η διαδικασία συνέβη πραγματικά στην Αθήνα τον έκτο αιώνα π.Χ. Υπάρχουν πολλές μυθικές εκδοχές του. Είναι δύσκολο να χωρίσουμε την ιστορία από τον μύθο, ειδικά στην αρχαία Ελλάδα.

Ο ταξιδιωτικός συγγραφέας Παυσανίας έγραψε ότι ο Έλληνας ήρωας Θησέας ίδρυσε τη λατρεία της Αφροδίτης Πανδήμου («κοινή σε όλους τους ανθρώπους»), με την ολοκλήρωση του συνοικισμού της Αθήνας. Στο βιβλίο του για τη ζωή του Θησέα, ο Έλληνας φιλόσοφος και ιστορικός Πλούταρχος προσθέτει ότι ο Θησέας καθοδηγήθηκε από την Αφροδίτη Επιτραγία («επί τράγου») στο ταξίδι του προς την Αθήνα, όπου προοριζόταν να γίνει βασιλιάς, αλλά και ότι τον οδήγησε ο συνοικισμός και στην ίδρυση της λατρείας της.

2. Επιχειρήσεις

Η αφήγηση του Πλούταρχου είναι μόνο μια ιστορία. Μια εναλλακτική ιστορία υποστηρίζει ότι ο Αθηναίος νομοθέτης Σόλων ίδρυσε τον ναό της Αφροδίτης Πανδήμου στην Αθήνα χρησιμοποιώντας τα εισοδήματα των εργαζομένων του σεξ. Αυτή η ιστορία προέρχεται από τον συγγραφέα του τρίτου αιώνα π.Χ. Αθηναίο, ο οποίος ανέφερε ως πηγές τον κωμικό ποιητή Φιλήμονα των Συρακουσών και έναν ειδικό στο δηλητήριο (Νικάνδρο του Κολοφώνα).

Ο Αθηναίος καταγόταν από τη Ναυκράτη, ένα εμπορικό εμπορικό κέντρο στο δέλτα του ποταμού Νείλου, όπου έχουν βρεθεί τα παλαιότερα στοιχεία της Αφροδίτης Πανδήμου. Ήδη από το 615 π.Χ., η Αφροδίτη είχε ένα μικρό ναό στην τοποθεσία. Η χρήση του επιθέτου της Pandemos εδώ πιθανότατα αναφέρεται στις πολλές ομάδες αλλοδαπών που συγκεντρώθηκαν φιλικά σε αυτό το επιχειρηματικό κέντρο.

Ο αρχαίος Έλληνας ιστορικός Ηρόδοτος έγραψε ιστορίες για διάσημες εργάτριες του σεξ. Τους περιέγραψε ως «προικισμένους με τις ευλογίες της Αφροδίτης» για να τονίσει τις ακμάζουσες επιχειρήσεις τους, αν και ίσως έπαιζε και με διπλή προσπάθεια.

3. Πόλεμος

Το μετάλλευμα χαλκού πήρε το όνομά του από την Κύπρο (Κύπρος), το πιο διάσημο εξαγωγικό προϊόν του νησιού.

Η Κυπριανή Αφροδίτη ήταν μια τοπική Κυπριακή θεά που ήταν προστάτιδα των μεταλλευμάτων. Είναι περίεργο που παντρεύτηκε τον Ήφαιστο, τον θεό της μεταλλουργίας; Ίσως όταν πήρε τον Άρη, θεό του πολέμου, ως εραστή της, η Αφροδίτη προσελκύθηκε από τη μεταλλική του πανοπλία.

Ντυμένη για μάχη, η Αφροδίτη παρουσιάζεται να καβαλάει ένα άρμα στην επιφάνεια αυτού του αθηναϊκού αμφορέα (αποθηκευτικό βάζο), που βρίσκεται τώρα στο Βρετανικό Μουσείο. Οι αρχαίες πηγές μεταφέρουν λίγες ιστορίες για τις πολεμικές ικανότητες της Αφροδίτης, αλλά σημειώνουν τα πολλά πολεμικά επιθέματα που χρησιμοποιούνται για τα αγάλματά της και τα λατρευτικά της κέντρα: Άρεια («πολεμική»), Έγχειος («με δόρυ»), Ηγεμόνη («αρχηγός»), Οπλισμήνη. («οπλισμένος»), ο Νικηφόρος («φορέας της νίκης») και η Στρατεία («του στρατού»).

Τα ειδώλια πολεμιστών και κυνηγών αφιερωμένα στην Αφροδίτη στους ναούς της δείχνουν ότι είχε ευρέως διαδεδομένους οπαδούς μεταξύ των στρατιωτικών. Σαφώς υποστήριξε τα στρατεύματα. το να τη λατρεύουν μαζί τους έδεσε σαν αδέρφια στα όπλα.

4. Ανθρώπινες σχέσεις

Υπάρχουν στοιχεία για το ρόλο της Αφροδίτης στις υποθέσεις της καρδιάς που προηγούνται ακόμη και της Ιλιάδας του Ομήρου (η οποία γράφτηκε στα τέλη του όγδοου ή στις αρχές του έβδομου αιώνα π.Χ.).

Ένας σκύφος, ή βαθύ κύπελλο, που βρέθηκε σε έναν τάφο από ένα πρώιμο ελληνικό νεκροταφείο στο Pithekoussai της Ιταλίας, είναι διακοσμημένος με μία από τις παλαιότερες ελληνικές ποιητικές επιγραφές. Οι τρεις γραμμές του γράφουν: «Είμαι [το κύπελλο] του Νέστορα, καλό για πόσιμο. Όποιος πιει από αυτό το ποτήρι, θα τον πιάσει αμέσως η επιθυμία για την όμορφα στεφανωμένη Αφροδίτη».

Γνωρίζουμε για τον Νέστορα, έναν σοφό Μυκηναίο βασιλιά, από την Ιλιάδα, όπου η όμορφη υπηρέτρια του Εκαμήδης του φέρνει ένα τετράχειρο χρυσό ποτό.

Αυτό που λείπει σε αυτό το ταπεινό «κύπελλο του Νέστορα» (παραπάνω) από τις Πιθεκουσσές, το κερδίζει σε σχέση με την ισχυρή θεά Αφροδίτη.

5. Φύση

Παρά το γεγονός ότι βασίλευε στη βλάστηση και τη γονιμότητα, η Αφροδίτη ήταν αδύναμη να σταματήσει τον θάνατο του θνητού εραστή της, Άδωνι. Έτσι οι πιστοί της σε όλη την ανατολική Μεσόγειο ενώθηκαν μαζί της για να θρηνήσουν τον χαμό του στις γιορτές της Αδωνίας.

Ο κωμικός ποιητής Εύβουλος έγραψε ότι η Αφροδίτη άφησε τον Άδωνι σε φύλλα μαρουλιού μετά το θάνατό του. Στην Αθήνα, λοιπόν, ο θάνατος του Άδωνη συμβολιζόταν με «σπασμένες γλάστρες» με μαρούλια, που άφηναν να μαραίνονται στις ταράτσες κατά τη διάρκεια των γιορτών

Χλευασμένη από τους σύγχρονους κωμικούς ποιητές, η υποτιθέμενη επισημότητα της Αδωνίας έχει απορριφθεί σε μεγάλο βαθμό ως ανοησία από μεταγενέστερους συγγραφείς. Το 290 π.Χ., ο θεατρικός συγγραφέας Μένανδρος, για παράδειγμα, περιέγραψε τα Αδωνεία ως ένα θορυβώδες ολονύχτιο πάρτι. Αυτό μπορεί να εξηγήσει γιατί δεν έχουμε καθορισμένη ημερομηνία για τον εορτασμό του.

Γνωρίζουμε από αρχαία κείμενα ότι οι οπαδοί της Αφροδίτης έφερναν φυσικά αφιερώματα ως αναθήματα στους ναούς της. Στο ποιητικό της κάλεσμα προς την Αφροδίτη, η ποιήτρια του έκτου αιώνα π.Χ. Σαπφώ αναφέρει μήλα, λουλούδια, νέκταρ και θυμίαμα. Τέτοιες βιολογικές προσφορές είναι πτυχές της αρχαιότητας που σε μεγάλο βαθμό έχουν χαθεί, αλλά οι αρχαιολόγοι έχουν βρει επίσης βότσαλα και κοχύλια στις τοποθεσίες της Αφροδίτης. Η ανάμνηση τέτοιων ανακυκλωμένων δώρων, επιστρέφοντας τη φύση στη φύση, δείχνει σεβασμό για την Αφροδίτη από οικολογική άποψη.