Αν κάποιος πεθάνει στο διάστημα, τι συμβαίνει στο σώμα;

H εξερεύνηση του διαστήματος από τον άνθρωπο ξεκίνησε μόλις πριν από 60 χρόνια ενώ 20 άνθρωποι έχουν πεθάνει σε αυτό το διάστημα. 14 στην αποστολή της NASA το 1986 και του 2003, τρεις κοσμοναύτες κατά τη διάρκεια της αποστολής Soyuz 11 του 1971 και τρεις αστροναύτες στην πυρκαγιά του Apollo 1 το 1967.

Η NASA σχεδιάζει να στείλει πλήρωμα στη Σελήνη το 2025 και αστροναύτες στον Άρη την επόμενη δεκαετία. Υπάρχει όμως στο μυαλό όλων μια μακάβρια αλλά απαραίτητη ερώτηση: Αν κάποιος πεθάνει στο διάστημα, τι συμβαίνει στο σώμα;

Θάνατος στη Σελήνη και στον Άρη

Ως διαστημικός ιατρός που εργάζεται για να βρει νέους τρόπους για να διατηρήσει τους αστροναύτες υγιείς, εγώ και η ομάδα μου στο Translational Research Institute for Space Health θέλουμε να βεβαιωθούμε ότι οι εξερευνητές του διαστήματος είναι όσο υγιείς μπορούν να είναι για διαστημικές αποστολές.

Να πώς θα αντιμετωπιζόταν ο θάνατος στο διάστημα σήμερα: Αν κάποιος πέθαινε σε μια αποστολή σε χαμηλή τροχιά – όπως στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό – το πλήρωμα θα μπορούσε να επιστρέψει το σώμα στη Γη σε μια κάψουλα μέσα σε λίγες ώρες.

Εάν συνέβαινε στη Σελήνη, το πλήρωμα θα μπορούσε να επιστρέψει σπίτι με το σώμα σε λίγες μόνο ημέρες. Η NASA διαθέτει ήδη λεπτομερή πρωτόκολλα για τέτοια γεγονότα.

Λόγω αυτής της γρήγορης επιστροφής, είναι πιθανό ότι η διατήρηση του σώματος δεν θα ήταν το κύριο μέλημα της NASA. Αντίθετα, η Νο. 1 προτεραιότητα θα ήταν να διασφαλίσουμε ότι το υπόλοιπο πλήρωμα θα επιστρέψει με ασφάλεια στη Γη.

Τα πράγματα θα ήταν διαφορετικά αν ένας αστροναύτης πέθαινε κατά τη διάρκεια του ταξιδιού των 300 εκατομμυρίων μιλίων στον Άρη.

Σε αυτό το σενάριο, το πλήρωμα πιθανότατα δεν θα μπορούσε να γυρίσει και να επιστρέψει. Αντίθετα, το σώμα πιθανότατα θα επέστρεφε στη Γη μαζί με το πλήρωμα στο τέλος της αποστολής, που θα ήταν μερικά χρόνια αργότερα.

Εν τω μεταξύ, το πλήρωμα προφανώς θα συντηρούσε το σώμα σε ξεχωριστό θάλαμο ή εξειδικευμένο σάκο σώματος. Η σταθερή θερμοκρασία και υγρασία στο εσωτερικό του διαστημικού οχήματος θεωρητικά θα βοηθούσαν στη διατήρηση του.

Αλλά όλα αυτά τα σενάρια θα ίσχυαν μόνο εάν κάποιος πέθαινε σε περιβάλλον υπό πίεση, όπως ένας διαστημικός σταθμός ή ένα διαστημικό σκάφος.

Τι θα συνέβαινε αν κάποιος έβγαινε έξω στο διάστημα χωρίς την προστασία της διαστημικής στολής;

Ο αστροναύτης θα πέθαινε σχεδόν ακαριαία. Η απώλεια πίεσης και η έκθεση στο κενό του διαστήματος θα καθιστούσε αδύνατη την αναπνοή του αστροναύτη και το αίμα και άλλα σωματικά υγρά θα έβραζαν.

Τι θα συνέβαινε αν ένας αστροναύτης έβγαινε στη Σελήνη ή τον Άρη χωρίς διαστημική στολή;

Η Σελήνη δεν έχει σχεδόν καθόλου ατμόσφαιρα – μια πολύ μικρή ποσότητα. Ο Άρης έχει πολύ λεπτή ατμόσφαιρα και σχεδόν καθόλου οξυγόνο. Άρα το αποτέλεσμα θα ήταν περίπου το ίδιο με την έκθεση στον ανοιχτό χώρο: ασφυξία.

Τι γίνεται με την ταφή;

Ας υποθέσουμε ότι ο αστροναύτης πέθανε μετά την προσγείωση, ενώ βρισκόταν στην επιφάνεια του Άρη.

Η αποτέφρωση δεν είναι επιθυμητή. απαιτεί πάρα πολλή ενέργεια που χρειάζεται το επιζών πλήρωμα για άλλους σκοπούς. Και η ταφή δεν είναι καλή ιδέα. Βακτήρια και άλλοι οργανισμοί από το σώμα θα μπορούσαν να μολύνουν την επιφάνεια του Άρη. Αντίθετα, το πλήρωμα πιθανότατα θα συντηρούσε το σώμα σε μια εξειδικευμένη τσάντα σώματος μέχρι να μπορέσει να επιστρέψει στη Γη.

Υπάρχουν ακόμα πολλά άγνωστα για το πώς οι εξερευνητές θα αντιμετώπιζαν έναν θάνατο. Δεν είναι μόνο το ζήτημα του τι να κάνουμε με το σώμα. Το να βοηθήσουμε το πλήρωμα να αντιμετωπίσει την απώλεια και να βοηθήσουμε τις οικογένειες που θρηνούν να επιστρέψουν στη Γη, είναι εξίσου σημαντικό με το χειρισμό των λειψάνων του ατόμου που πέθανε.

Αλλά για να αποικίσουμε πραγματικά άλλους κόσμους –είτε η Σελήνη, ο Άρης είτε ένας πλανήτης έξω από το ηλιακό μας σύστημα– αυτό το ζοφερό σενάριο θα απαιτήσει σχεδιασμό και πρωτόκολλα.

theconversation