Τα κόλλυβα είναι βρασμένο σιτάρι, το όποιο σιτάρι είναι σύμβολο του ανθρώπινου σώματος, επειδή το ανθρώπινο σώμα τρέφεται και αυξάνει με το σιτάρι. Γι’ αυτό άλλωστε και ο Κύριος παρομοίασε το θεουπόστατο Σώμα Του με το σπυρί του σιταριού, έτσι λέγοντας στο δωδέκατο κεφάλαιο του κατά Ιωάννη αγίου Ευαγγελίου: «το σπυρί του σιταριού εάν πέφτοντας στη γη δεν πεθάνει, μένει μοναχό του (και δεν πολλαπλασιάζεται) εάν όμως πεθάνει, πολύ καρπό φέρνει».
Είπε εξάλλου και ο μακάριος Παύλος στην προς Κορινθίους Α’ επιστολή, κεφάλαιο 16: «εκείνο πού εσύ σπέρνεις δεν ζωογονείται, εάν πρώτα δεν πεθάνει» και τούτο, γιατί θάβεται στη γη το νεκρό σώμα και σαπίζει, όπως ακριβώς συμβαίνει και με’ το σπυρί του σιταριού. Παρομοιάζει δηλαδή το σώμα του Ανθρώπου με το σπόρο του σιταριού….
Όπως ο σπόρος αυτός, αφού θαφτεί στη γη, πεθαίνει (αποσυντίθεται), για να φυτρώσει στη συνέχεια και να αποκτήσει κορμό, φύλλα και καρπό, γενόμενος πιο όμορφος απ’ ό,τι ήταν πριν, έτσι και …….ο άνθρωπος αφού πεθάνει, θάβεται και όταν έλθει η ώρα, θα αναστηθεί έχοντας νέο σώμα και πιο όμορφο (γιατί θα είναι άφθαρτο και απαλλαγμένο από τις γήινες ανάγκες της τροφής, της πόσης, των σαρκικών επιθυμιών κλπ ).
Γιατί τα υλικά από τα κόλλυβα πρέπει να είναι εννιά
Τα κόλλυβα αποτελούνται από 9 υλικά γιατί εννέα ήταν και οι τάξεις των αγγέλων. Το κάθε υλικό συνοδεύεται από τον δικό του συμβολισμό.
Ποια είναι τα υλικά στα κόλλυβα και τι συμβολίζουν
1. Σιtάρι: το κύριο συστατικό των κόλλυβων είναι το σιτάρι, το οποίο είναι κατά κανόνα βρασμένο και συμβολίζει τη γη και τους ανθρώπους που δεν είναι εν ζωή.
2. Ρόδι: το δεύτερο υλικό είναι το ρόδι και συμβολίζει τα ελέη και τη λαμπρότητα του Παραδείσου.
3. Ζάχαρη: το επόμενο συστατικό που συμπεριλαμβάνεται στα κόλλυβα είναι η ζάχαρη και φανερώνει τη γλυκύτητα του Παραδείσου.
4. Σταφίδες: οι σταφίδες είναι το τέταρτο υλικό που δείχνει την Άμπελο, δηλαδή τον Χριστό.
5. Μαϊντανός: ο μαϊντανός είναι ένα ακόμη υλικό που συμβολίζει την ανάπαυση «εν τόπω χλοερώ».
6. Τριμμένη φρυγανιά ή σουσάμι: τα δύο αυτά υλικά δηλώνουν το χώμα.
7. Κανέλα: η κανέλα είναι ένα από τα βασικά υλικά που χρησιμοποιείται στα κόλλυβα και υποδηλώνει την ευωδία και τα διάφορα αρώματα («…αρώμασι εν μνήματι κηδεύσας απέθετο …»).
8. Αμύγδαλα: τα αμύγδαλα συμβολίζουν την ευγονία και τη ζωή που διαιωνίζεται με τους απογόνους.
9. Ασημένια και λευκά κουφέτα: το τελευταίο συστατικό είναι τα ασημένια και λευκά κουφέτα που συμβολίζουν τα αναλλοίωτα οστά μετά τη φθορά του σώματος.
Γιατί τρώμε κόλλυβα:
Τα κόλλυβα τα πηγαίνουμε στην Εκκλησία στα μνημόσυνα, αλλά και τα Ψυχοσάββατα. Γίνεται, λοιπόν, εύκολα αντιληπτό ότι όταν τρώμε τα κόλλυβα υπάρχει ένας συμβολισμός.
Το σιτάρι λοιπόν, συμβολίζει το θάνατο, την ταφή και την ανάσταση των σωμάτων. Μόνο όμως το σιτάρι και όχι οι άλλοι καρποί (κριθάρι, βρώμη κλπ).Ο νεκρός μας, θα διαλυθεί «εις τα εξ ων συνετέθη» και θα αναστηθεί πάλι με τη δύναμη του Θεού, κατά την κοινή Ανάσταση, με άφθαρτο πλέον σώμα σαν το σιτάρι.
Μάλιστα, στο τέλος του Μνημοσύνου λέγεται τρεις φορές το : «αιωνία η μνήμη, αιωνία η μνήμη, αιωνία αυτού/αυτής η μνήμη».
Αυτό είναι η δέηση, ώστε το Μνημόσυνο να πιαστεί αιώνια, διότι έπειτα από δεκάδες, εκατοντάδες, ή χιλιάδες χρόνια (μέχρι τη Δευτέρα Παρουσία) ποιος θα βρεθεί για να τελέσει μνημόσυνα για τον νεκρό;
Μοναστηριακή Συνταγή για Κόλλυβα
Υλικά:
1/2 κιλό σιτάρι με μακρόστενο καρπό και όχι αποφλοιωμένο
1/4 κιλού φρυγανιά τριμμένη
1/2 κιλό καρυδόψιχα χονδροκοπανισμένη
1/4 κιλού αμυγδαλόψιχα χονδροκοπανισμένη
1 ποτήρι ινδοκάρυδο
1/4 κιλού σταφίδα ξανθιά
100 γρ. σταφίδα μαύρη
Σουσάμι
Ρόδι
Μαϊντανό
Ξύσμα πορτοκαλιού
Για το στόλισμα:
Ασημένια κουφετάκια σε διάφορα σχέδια
Ζάχαρη ψιλή (όχι άχνη)
1 μυτερή οδοντογλυφίδα
1 κόλλα χαρτί
1 δίσκο
1 λεκάνη βαθιά
1 πετσέτα
Εκτέλεση:
Πλένουμε το σιτάρι από το προηγούμενο βράδυ και το βάζουμε να μουλιάσει με κρύο νερό και λίγο αλάτι σε μία κατσαρόλα. Το πρωί το ξεπλένουμε να φύγει η μαυρίλα του και το βράζουμε καλά για 40 λεπτά. Το στραγγίζουμε καλά στο σουρωτήρι και φυλάμε σε μπολ τον χυλό του. Το απλώνουμε σε πετσέτα και το αφήνουμε να στεγνώσει και όχι να ξεραθεί. Ξεπλένουμε τις σταφίδες και τις βουτάμε για 3 λεπτά σε ζεστό νερό για να μαλακώσουν. Τις σουρώνουμε και τις στεγνώνουμε σε πετσέτα.
Στην συνέχεια, αδειάζουμε το στεγνωμένο σιτάρι και τις στεγνωμένες σταφίδες σε βαθιά λεκάνη και προσθέτουμε ένα-ένα τα υλικά μας, εκτός από την φρυγανιά και την ζάχαρη. Ανακατεύουμε με τις παλάμες το ινδοκάρυδο με το ξύσμα για να μη λασπώσει το ξύσμα και να απλωθεί ομοιόμορφα στο υλικό. Ζάχαρη στην γέμιση του κόλυβου δεν βάζουμε. Παίρνουμε ένα δίσκο και στρώνουμε στη βάση του μία λαδόκολλα, την οποία κόβουμε με το ψαλίδι στο σχήμα της βάσεως. Απλώνουμε το υλικό έτσι ώστε να σχηματισθεί ένα βουναλάκι χωρίς να είναι μυτερό και το συμπιέζουμε προς τα κάτω με τις δύο παλάμες.
Με το κουτάλι της σούπας αδειάζουμε προσεκτικά λίγη – λίγη την φρυγανιά από την άκρη του δίσκου προς το κέντρο και την “πατικώνουμε” με την κόλλα το χαρτί. Το ινδοκάρυδο το χρησιμοποιούμε για να απορροφά την υγρασία των υλικών της γέμισης, ενώ την φρυγανιά για να μην λιώσει η ζάχαρη και τα στολίδια και κολλήσουν. Στη συνέχεια, πασπαλίζουμε ανάλαφρα την ζάχαρη από το κέντρο του δίσκου προς τις άκρες και «πατικώνουμε» τη ζάχαρη με την άλλη όψη του χαρτιού. Αποφεύγουμε τη ζάχαρη άχνη διότι κρακελώνει και χαλάει το στόλισμα. Χρειάζεται 3 φορές πιο πολύ από την ψιλή ζάχαρη για να καλυφθεί ένας δίσκος και μόλις ανακατευθεί λασπώνει αμέσως το σιτάρι. Παίρνουμε μία μυτερή οδοντογλυφίδα και χαράζουμε ανάλαφρα πάνω στη ζάχαρη και συγκεκριμένα στο κέντρο του δίσκου ένα σταυρό και δεξιά και αριστερά του σταυρού 2 κυπαρισσάκια, 2 μαργαρίτες και στο περίγραμμα του δίσκου μία γιρλάντα. Αδειάζουμε σε ρηχό πιάτο τα ασημένια κουφετάκια και τα τοποθετούμε πάνω στην χαραγμένη από την οδοντογλυφίδα ζάχαρη.
