Άγιος Φανούριος: Η μεγάλη γιορτή της Ορθοδοξίας – Ο λόγος που φτιάχνουμε φανουρόπιτα

Μια μεγάλη γιορτή της Ορθοδοξίας γιορτάζουμε στις (27/8), καθώς είναι του Αγίου Φανουρίου, με παραδοσιακή συνταγή να είναι αυτή της φανουρόπιτας.

Ο Άγιος Φανούριος έγινε γνωστός από την τυχαία εύρεση της εικόνας του τον 14ο αιώνα μ.Χ. στη Ρόδο, όταν έσκαβαν παλιά σπίτια στο νότιο μέρος του παλιού τείχους.

Εκεί βρέθηκε αρχαίος ναός με πολλές κατεστραμμένες εικόνες και μεταξύ αυτών και η καλά διατηρημένη εικόνα επί της οποίας ο τότε μητροπολίτης Ρόδου Νείλος ο Β’ ο Διασπωρινός (1355 – 1369 μ.Χ.) διάβασε το όνομα του Αγίου «ὁ ἅγιος Φανῶ».

Στην εικόνα, ο Άγιος παριστανόταν σαν νεαρός στρατιώτης, κρατώντας στο δεξιό του χέρι σταυρό, πάνω στον όποιο υπήρχε λαμπάδα αναμμένη, γύρω δε από την εικόνα τα 12 μαρτύρια του, σύμφωνα με το dogma.gr.

Σε αυτά ο Μάρτυς παρουσιαζόταν: να στέκεται ανάμεσα σε στρατιώτες και να δικάζεται από τον ηγεμόνα· να πλήττεται απ’ αυτούς με πέτρες στο στόμα και την κεφαλή· να μαστιγώνεται πάλι απ’ αυτούς απλωμένος κατά γης· να κάθεται γυμνός και να ξέεται το σώμα του με σιδερένια νύχια· να είναι κλεισμένος στη φυλακή· να βασανίζεται μπροστά στο βήμα του ηγεμόνα· να καίεται στα μέλη του σώματος του με αναμμένες λαμπάδες· να είναι δεμένος σε μάγγανο και να βασανίζεται· να βρίσκεται ανάμεσα σε θηρία αβλαβής· να είναι ξαπλωμένος κατά γης και να πιέζεται το σώμα από ένα μεγάλο λίθο· να είναι μέσα σε ειδωλολατρικό ναό βαστάζοντας στις παλάμες του αναμμένα κάρβουνα και ο διάβολος να δραπετεύει στον αέρα με θρήνους· να στέκεται μέσα σε ένα καμίνι φωτιάς έχοντας υψωμένα τα χέρια σε σχήμα δεήσεως.

Τον αρχαίο ναό που βρέθηκε η εικόνα, ανοικοδόμησε, ύστερα από πολλές προσπάθειες, ο Νείλος και τον αφιέρωσε στο όνομα του Αγίου Φανουρίου, που όπως φαίνεται συνέταξε και την Ακολουθία του.

Ένα από τα πολλά θαύματα του Αγίου Φανουρίου είναι το εξιστορούμενο στη συνέχεια. Τα χρόνια εκείνα εξουσίαζαν την Κρήτη οι Ενετοί, οι οποίοι δεν επέτρεπαν την παρουσία Ορθοδόξου Αρχιερέως στη μεγαλόνησο.

Τέσσερις άνδρες για να λάβουν τη χειροτονία ταξίδευσαν από την Κρήτη στην Κορώνη της Πελοποννήσου και κατά την επιστροφή αιχμαλωτίστηκαν από τους Αγαρηνούς, οι οποίοι φόνευσαν τον ένα και τους άλλους τρεις μετέφεραν στα Παλάτια (Μίλητο).

Όταν ο πνευματικός τους πατήρ, ονόματι Ιωνάς, πληροφορήθηκε το γεγονός, ταξίδεψε μέχρι τη Ρόδο και εκεί διαπραγματεύθηκε την απελευθέρωσή τους με τον άρχοντα Γεώργιο Πετρανή, ο οποίος είχε εμπορικές σχέσεις με τους τούρκους των Παλατίων.

Λόγω όμως πολεμικών αναταραχών στην περιοχή η προσπάθεια να αφεθούν ελεύθεροι έγινε δυσχερέστερη. Ο Ιωνάς, κατά την εκκλησιαστική συνήθεια, επισκέφθηκε τον μακάριο Νείλο και εκείνος του έκανε λόγο για τον Άγιο Φανούριο και τα θαύματά του, προτρέποντάς τον να επικαλεστεί την αντίληψη και βοήθειά του για το πρόβλημα που τον απασχολούσε. Πράγματι ο πνευματικός έπραξε όπως τον προέτρεψε ο Μητροπολίτης και μετά μερικές μέρες έφθασε μήνυμα από τα Παλάτια ότι οι εξελίξεις ήταν θετικές.

Οι αιχμάλωτοι Ιερείς με θαυμαστό τρόπο αφέθηκαν ελεύθεροι και ο πνευματικός τους πατήρ Ιωνάς από ευγνωμοσύνη προς τον Μεγαλομάρτυρα, επιστρέφοντας, μετέφερε στην Κρήτη αντίγραφο της Εικόνας του και τελούσε έκτοτε πανηγυρικά τη μνήμη του.

Σημείωση: Η αναφορά στο Νέο Λειμωνάριο ότι η εικόνα του Αγίου βρέθηκε το 1500 μ.Χ., είναι μάλλον λανθασμένη, διότι ο επίσκοπος Ρόδου Νείλος έζησε τον 14ο αιώνα μ.Χ.

Τι συμβολίζει η φανουρόπιτα

Η αγάπη και η τιμή με την οποία περιβάλλεται ο Άγιος Φανούριος έγινε αφορμή να δημιουργηθούν διάφορες ωραίες και ευλαβείς παραδόσεις στο λαό μας, ανάμεσα στις οποίες είναι και το εορταστικό έθιμο της «Πίττας του Αγίου Φανουρίου», ή της «Φανουρόπιττας» που γίνεται την παραμονή της εορτής του, ενώ εδώ μπορείτε να δείτε πώς θα φτιάξετε την πιο τέλεια συνταγή.

Η πίτα αυτή είναι συνήθως μικρή και στρογγυλή σαν μικρός άρτος, μοιράζεται στους πιστούς και γίνεται άλλοτε για να φανερώσει κάποιο χαμένο αντικείμενο ή κάποια χαμένη υπόθεση ή ακόμα να φανερώσει την υγεία σε κάποιον ασθενή.

Υπάρχει επίσης και παράδοση ότι με τη πίτα αυτή γίνεται μνεία της μητέρας του, αλλά άγνωστο για ποιο λόγο.

φανουρόπιτα – H συνταγή της Εκκλησίας

Υλικά

1⅓ κούπα ζάχαρη λευκή, κρυσταλλική
1 κούπα ηλιέλαιο + επιπλέον για το ταψί
1½ κούπα χυμός πορτοκαλιού
1 κουτ. γλυκού κανέλα
ξύσμα από 2 ακέρωτα πορτοκάλια
2 κουτ. σούπας κονιάκ
500 γρ. αλεύρι που φουσκώνει μόνο του + επιπλέον για το ταψί
3 κουτ. γλυκού μπέικιν πάουντερ
1 κούπα καρύδια, σπασμένα
1 κούπα σταφίδες ζάχαρη άχνη, για πασπάλισμα (προαιρετικά)

Εκτέλεση συνταγής:

Προθερμαίνουμε τον φούρνο στους 180° C.
Λαδώνουμε και αλευρώνουμε ένα ταψί διαμέτρου 30 εκ.
Ρίχνουμε σε ένα μεγάλο μπολ την κρυσταλλική ζάχαρη, το σπορέλαιο, τον χυμό, το ξύσμα και το κονιάκ. Ομογενοποιούμε ανακατεύοντας καλά με μια κουτάλα.
Ενσωματώνουμε σιγά-σιγά το αλεύρι με το μπέικιν πάουντερ. Δεν ρίχνουµε µεµιάς όλο το αλεύρι, γιατί µπορεί να χρειαστεί λιγότερο. Ανακατεύουμε απαλά και το ενσωματώνουμε.
Στο τέλος προσθέτουμε τις σταφίδες και τα καρύδια. Αν η ζύµη βγει σκληρή, µπορούµε να ρίξουµε λίγο περισσότερο χυµό.
Αδειάζουμε το μείγμα στο ταψί και ψήνουμε για 50 λεπτά.
Κάνουμε το τεστ με το μαχαίρι για να δούμε αν η φανουρόπιτα έχει ψηθεί σωστά μέχρι μέσα και τη βγάζουμε από τον φούρνο.
Αν θέλουμε, αφού κρυώσει, πασπαλίζουμε τη φανουρόπιτα με ζάχαρη άχνη και σχηματίζουμε στη μέση ένα σταυρό