Αιθιοπίς, ένα χαμένο έπος της αρχαίας ελληνικής λογοτεχνίας

Η Αιθιοπίς είναι ένα χαμένο έπος της αρχαίας ελληνικής λογοτεχνίας. Ήταν μέρος του Τρωικού κύκλου, δηλαδή της ομάδας εκείνης των επών που εξιστορούσε την ιστορία του Τρωικού Πολέμου. Η ιστορία της Αιθιοπίδας ακολουθεί χρονολογικά αυτή της ομηρικής Ιλιάδας και έπονται τα γεγονότα της Μικρής Ιλιάδας.

Η Αιθιοπίς αποδιδόταν από αρχαίους συγγραφείς στον Αρκτίνο της Μιλήτου. Το ποίημα περιελάμβανε πέντε βιβλία έμμετρου λόγου σε δακτυλικό εξάμετρο.

Η Αιθιοπίς συντέθηκε πιθανώς τον έβδομο αιώνα π.Χ., αλλά υπάρχει μεγάλη αβεβαιότητα ως προς τον ακριβή χρονικό εντοπισμό της. Αρχαίες πηγές χρονολογούν τον Αρκτίνο τον όγδοο αιώνα, αλλά πρώιμες καλλιτεχνικές αναπαραστάσεις ενός από τους πιο σημαντικούς χαρακτήρες, της Πενθεσίλειας, χρονολογούνται το 600 π.Χ..

Σε τωρινές κριτικές εκδόσεις μόνο πέντε γραμμές επιβιώνουν από το αυθεντικό κείμενο της Αιθιοπίδας’. Εξαρτώμαστε σχεδόν πλήρως από μια περίληψη των Κύκλιων επών που περιέχονται στην Χρηστομάθεια που αποδίδεται σε έναν άγνωστο «Πρόκλο» (πιθανώς μπορεί να ταυτισθεί με τον γραμματικό του 2ου αιώνα μ.Χ. Ευτύχιο Πρόκλο). Λιγότερα από δέκα άλλες αναφορές δίνουν ενδείξεις της ροής του έργου.

Το ποίημα ανοίγει, λίγο μετά τον θάνατο του Τρώα ήρωα Έκτορα, με την άφιξη της Αμαζόνας πολεμίστριας Πενθεσίλειας που έρχεται σε υποστήριξη των Τρώων. Ζει μια στιγμή δόξας στη μάχη, αλλά ο Αχιλλέας την φονεύει. Ο Έλληνας πολεμιστής Θερσίτης αργότερα σαρκάζει τον Αχιλλέα, ισχυριζόμενος ότι ο Αχιλλέας ήταν ερωτευμένος μαζί της, και ο Αχιλλέας τον φονεύει επίσης. Ο Αχιλλέας καθαίρεται τελετουργικά για το φόνο του Θερσίτη. Μετά άλλος ένας σύμμαχος φθάνει, ο Μέμνων, γιος της Ηώς και του Τιθωνού, οδηγώντας ένα Αιθιοπικό εφεδρικό σώμα στρατού φορώντας ολισμό κατασκευασμένο από τον θεό Ήφαιστο.

Στην μάχη ο Μέμνων σκοτώνει τον Αντίλοχο, έναν Έλληναν πολεμιστή ο οποίος ήταν γιος του Νέστορα και πολύ φίλος του Αχιλλέα. Μετά ο Αχιλλέας σκοτώνει τον Μέμνονα, και ο Δίας κάνει τον Μέμνονα αθάνατο κατά παράκληση της Ηούς. Αλλά στον θυμό του ο Αχιλλέας καταδιώκει τους Τρώες σχεδόν ως τις πύλες της Τροίας, και στις Σκαιές Πύλες σκοτώνεται από ένα βέλος που έριξε ο Πάρις, βοηθούμενος από τον θεό Απόλλωνα. Το σώμα του Αχιλλέα σώζεται από τον Αίαντα και τον Οδυσσέα. Οι Έλληνες έκαναν κηδεία στον Αντίλοχο.

Η μητέρα του Αχιλλέα, η θαλάσσια νύμφη Θέτις, έρχεται με τις αδελφές της και τις Μούσες να θρηνήσει πάνω από το πτώμα του Αχιλλέα. Οι επικήδειοι αγώνες διεξάγονται προς τιμήν του Αχιλλέα, στους οποίους η πανοπλία και τα όπλα του Αχιλλέα προσφέρονται ως τρόπαιο για τον μεγαλύτερο ήρωα· και εκεί αναπτύσσεται μια διαμάχη επ’ αυτών μεταξύ Αίαντα και Οδυσσέα.

Εκεί τελειώνει η Αιθιοπίς· είναι αδιευκρίνιστο αν η απόφαση για την πανοπλία του Αχιλλέα, και την επακόλουθη αυτοκτονία του Αίαντα, ήταν στην Αιθιοπίδα στο επόμενο έπος του Κύκλου, η Μικρή Ιλιάδα, ή και στα δύο.

theseus-aegean.blogspot.gr