Πρόσφατες αρχαιολογικές έρευνες στη Mitla, μια σημαντική τοποθεσία των Zapotec στην Oaxaca του Μεξικού, επιβεβαίωσαν την ύπαρξη ενός τεράστιου δικτύου υπόγειων θαλάμων και τούνελ.
Χρησιμοποιώντας προηγμένες γεωφυσικές τεχνολογίες, όπως ραντάρ διείσδυσης στο έδαφος, τομογραφία ηλεκτρικής ειδικής αντίστασης και σεισμική τομογραφία, η ομάδα από το ARX Project Lyobaa παρείχε τα πρώτα στέρεα στοιχεία για αυτό που υποπτευόταν εδώ και καιρό: έναν κρυμμένο υπόγειο λαβύρινθο που μπορεί να χρησίμευε ως πύλη προς τον Κάτω Κόσμο των Zapotec.
Mitla: Ένα τελετουργικό κέντρο των Ζαποτέκων
Η Μίτλα, που βρίσκεται στην κεντρική κοιλάδα της Οαχάκα, 40 χιλιόμετρα (25 μίλια) νοτιοανατολικά της πόλης Οχάκα στην Νοτιοκεντρική Αμερική, ήταν ένα τελετουργικό κέντρο για τον πολιτισμό των Ζαποτέκων . Μετά την πτώση του Μόντε Αλμπάν γύρω στο 750 μ.Χ., η Μίτλα αναδείχθηκε ως η νέα θρησκευτική και πολιτική πρωτεύουσα. Έφτασε στο αρχιτεκτονικό ζενίθ μεταξύ του 8ου και 15ου αιώνα μ.Χ.
Η τοποθεσία είναι γνωστή για τη μνημειακή αρχιτεκτονική της, ιδιαίτερα την περίπλοκη γεωμετρική χαρακτική στους βράχους που ονομάζεται Grecas , που βρίσκεται τόσο στους εξωτερικούς όσο και στους εσωτερικούς τοίχους των κτιρίων.
Πέντε κύριες ομάδες δομών αποτελούν την τοποθεσία: Η Ομάδα των Ναών, η Ομάδα των Κιόνων, η Ομάδα των Πλίνθων, η Ομάδα της Χαράδρας και η Ομάδα του Νότου. Ενώ το αρχιτεκτονικό στυλ ποικίλλει, η τοποθεσία είναι διάσημη για τις ογκώδεις πέτρινες κατασκευές και τους μεγάλους υπόγειους τάφους, ιδιαίτερα στην περιοχή της Ομάδας των Κιόνων.
Παρά τις πολυάριθμες ανασκαφές όλα αυτά τα χρόνια, οι υπόγειες κατασκευές στη Μίτλαπαρέμειναν άπιαστες. Οι ισπανικές αφηγήσεις από τον 16ο και τον 17ο αιώνα, ιδιαίτερα αυτές του πατέρα Francisco de Burgoa, περιέγραφαν έναν εκτεταμένο υπόγειο λαβύρινθο, που θεωρούνταν από τους Ζαποτέκους ως είσοδος στον κάτω κόσμο. Σύμφωνα με αυτές τις μαρτυρίες, τέσσερις θάλαμοι κάτω από τους ναούς της Μίτλα χρησίμευαν ως τόποι ταφής για αρχιερείς και βασιλιάδες, συνδεδεμένοι με ένα σπήλαιο που εκτεινόταν για χιλιόμετρα κάτω από το έδαφος.
Το 2022, το Project Lyobaa – με επικεφαλής ειδικούς από το Μεξικανικό Εθνικό Ινστιτούτο Ιστορίας και Ανθρωπολογίας (INAH), το Εθνικό Αυτόνομο Πανεπιστήμιο του Μεξικού (UNAM) και την Ένωση Αρχαιολογικής Έρευνας και Εξερεύνησης ARX – ξεκίνησε την πρώτη σύγχρονη εξερεύνηση του υπόγειου χώρου της Μίτλα χρησιμοποιώντας μη επεμβατικές τεχνικές. Η ομάδα επικεντρώθηκε στη χαρτογράφηση του υπόγειου τοπίου για να εντοπίσει κενά ή ανωμαλίες που θα μπορούσαν να αντιπροσωπεύουν ανθρωπογενείς κατασκευές, σήραγγες ή φυσικά σπήλαια.
Ανακαλύφθηκε ένα σύνολο πιθανών κενών (με πράσινο χρώμα) σε βάθη μεταξύ 1,5 και 12 μέτρα κάτω από το έδαφος με μια γραμμική ανωμαλία που υποδηλώνει βόρεια – σήραγγα με νότιο προσανατολισμό.
Οι μελέτες της πρώτης ανασκαφικής περιόδου εστίασαν στην Ομάδα του Ναού και την Ομάδα των Κιόνων. Ένα ραντάρ διάτρησης εδάφους αποκάλυψε ένα σημαντικό κενό κάτω από την Εκκλησία του Αγίου Αποστόλου Παύλου που εκτείνεται σε βάθος 6 μέτρων (20 πόδια). Αυτός ο θάλαμος, με διαστάσεις 15 μέτρα επί 10 μέτρα (50 επί 33 πόδια), φαινόταν συνδεδεμένος με βαθύτερες, αλλά ανεξερεύνητες κοιλότητες. Στην Ομάδα των Κιόνων, οι γεωφυσικές σαρώσεις εντόπισαν ένα σύμπλεγμα πιθανών σηράγγων και θαλάμων, υποδηλώνοντας μια παλαιότερη φάση κατασκευής του Παλατιού των Κιόνων, που πιθανώς χρονολογείται από τον 8ο ή τον 9ο αιώνα μ.Χ.
Το 2023, το πρότζεκτ «Lyobaa» διεύρυνε την έρευνά του, περιλαμβάνοντας τις ομάδες του Πλίνθου, της Χαράδρας και του Νότου. Τα ευρήματα της δεύτερης ομάδας επιβεβαίωσαν ένα διασυνδεδεμένο δίκτυο υπόγειων χώρων κάτω από όλα τα μεγάλα αρχιτεκτονικά συγκροτήματα στη Μίτλα. Η ερευνητική Ομάδα των Ναών χρησιμοποίησε σεισμική τομογραφία για να καθορίσει καλύτερα τις υπόγειες κατασκευές, εντοπίζοντας πρόσθετες σήραγγες που ενδέχεται να συνδέονται με τους θαλάμους κάτω από την εκκλησία.
Ομοίως, η ομάδα της Χαράδρας αποκάλυψε πιθανούς ταφικούς θαλάμους και μια γραμμική ανωμαλία που μοιάζει με τούνελ, που εκτείνεται κάτω από μια από τις κύριες αυλές της. Αυτές οι ανακαλύψεις αντικατοπτρίζουν προηγούμενα ευρήματα της Ομάδας των Κιόνων, όπου πιστεύεται ότι οι σήραγγες και οι θάλαμοι συνδέουν πολλές από τις πιο σημαντικές δομές της τοποθεσίας. Κάτω από την πυραμίδα της Ομάδας του Πλίνθου, οι σεισμικές σαρώσεις αποκάλυψαν δύο μεγάλους ορθογώνιους θαλάμους, ο καθένας με διαστάσεις περίπου 3 επί 4 μέτρα (10 επί 14 πόδια), που συνδέονται με γωνιακές σήραγγες. Αυτό προσθέτει στις αυξανόμενες αποδείξεις ότι το υπόγειο της Μίτλα τροποποιήθηκε εκτενώς από τους Zapotecs.
Εάν επιβεβαιωθούν, αυτές οι σήραγγες και οι θάλαμοι θα μπορούσαν να αποκαλύψουν πολλά για τις θρησκευτικές πρακτικές των Zapotec και να δώσουν μια εικόνα για το πώς λειτουργούσε η τοποθεσία κατά τη διάρκεια της ακμής της. Επιπλέον, ο εντοπισμός μιας πιθανής κατολίσθησης κοντά στην τοποθεσία θα μπορούσε να εξηγήσει τη μερική εγκατάλειψη της Μίτλα στην ύστερη μετακλασική περίοδο, πριν από τις κατακτήσεις των Αζτέκων και των Ισπανών.
Τα ευρήματα του Project Lyobaa μας φέρνουν πιο κοντά στην επίλυση ενός από τα μεγάλα αρχαιολογικά μυστήρια του κλοσμου. Το τεράστιο υπόγειο δίκτυο κάτω από την Μίτλα, το οποίο από καιρό θεωρούνταν μύθος, φαίνεται τώρα να είναι αληθινό. Η μελλοντική εξερεύνηση υπόσχεται να ρίξει φως στο πώς χρησιμοποιήθηκε αυτή η ιερή τοποθεσία από τους Ζαποτέκους και πώς ταιριάζει στην κοσμολογία τους.
(φώτο youtube The arx project)