Ανακάλυψαν μνημειώδη ναό του Ποσειδώνα στην Πελοπόννησο. Γιατί αναφέρεται σε αυτόν ο Στράβων

Νέες ανασκαφές από αρχαιολόγους από την Αυστριακή Ακαδημία Επιστημών και το Ελληνικό Υπουργείο Πολιτισμού στο Κλειδί-Σαμικό στη δυτική Πελοπόννησο αποκάλυψαν ότι ο ναός του Ποσειδωνα που ανακαλύφθηκε το 2022 ήταν πιο μνημειακός από ό,τι εικαζόταν προηγουμένως.

Μετά από περισσότερο από έναν αιώνα εντατικής έρευνας, οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν το ιερό του Ποσειδώνα των Σαμικών στη δυτική ακτή της Πελοποννήσου και ανέσκαψαν εκεί έναν μεγάλο ναό. Μια ομάδα Αυστριακών και Ελλήνων αρχαιολόγων, με την υποστήριξη γεωφυσικών από το Κίελο και γεωαρχαιολόγων από το Μάιντς, ανακάλυψαν τους θεμελιώδεις τοίχους του εντυπωσιακού κτηρίου το 2021.

Ο Στράβων αναφέρεται στον ναό του Ποσειδώνα

Βρίσκεται στη θέση όπου ο αρχαίος ιστορικός Στράβων εντοπίζει το περίφημο ιερό του Ποσειδώνα στο 8ο βιβλίο του. Αυτό ήταν το θρησκευτικό και εθνικό κέντρο της σημαντικής συνομοσπονδίας των Τριφυλιακών πόλεων. Ερευνητές με τη συμμετοχή της Αυστριακής Ακαδημίας Επιστημών (ÖAW) έχουν τώρα αποκαλύψει όλο το μήκος του κτιρίου.

Ο ναός μήκους 28 μέτρων και πλάτους σχεδόν 9,5 μέτρων χωρίζεται σε δύο μεγάλα δωμάτια, το καθένα χωρισμένο με κεντρικούς εσωτερικούς πυλώνες και έναν προθάλαμο με δύο κίονες.

Η λειτουργία των δύο δωματίων είναι ακόμα ασαφής. Ίσως ήταν ένας διπλός ναός, στον οποίο λατρεύονταν δύο θεότητες ή είναι δύο δωμάτια το ένα πίσω από το άλλο, εκ των οποίων το ένα θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως τόπος συνάντησης της αμφικτιονίας των πόλεων της Τριφυλίας. Αυτή ήταν μια χαλαρή ένωση πόλεων σε θρησκευτική-πολιτιστική βάση για την προστασία και τη διαχείριση του ιερού.

‘Σύμφωνα με τις τρέχουσες γνώσεις πρόκειται για έναν αρχαϊκό διπλό ναό που πιθανότατα χρονολογείται στον 6ο αιώνα π.Χ. Η στέγη αποξηλώθηκε γύρω στο 300 π.Χ. και εναποτέθηκε στο εσωτερικό του κτιρίου», εξηγεί η Birgitta Eder, ερευνήτρια στο Αυστριακό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο της Αυστριακής Ακαδημίας Επιστημών.

Ερωφίλη-Ίρις Κόλια, διευθύντρια της Ευφορίας της Ήλιδας: «Στο δεύτερο μισό του 4ου ή το πρώτο μισό του 3ου αιώνα π.Χ., αναδιαμορφώθηκε ο αρχαϊκός ναός του 6ου αιώνα π.Χ. Στην πορεία, τα παλιά πλακάκια στέγης εφαρμόστηκαν ομοιόμορφα ως υποδάπεδο για το νέο δάπεδο.

Τα χρησιμοποίησαν ως μόνωση έναντι των υπόγειων υδάτων και για τη σταθεροποίηση του δαπέδου. Κάτι που λειτουργεί ακόμα και σήμερα. Σε εκείνα τα μέρη όπου λείπουν τα κεραμίδια, το έδαφος είναι υγρό και λασπωμένο». Οι χρονολογίες αυτές αντιστοιχούν στα ευρήματα κεραμικής, τα οποία μπορούν να αποδοθούν στην Αρχαϊκή και Ύστερη Κλασική έως Πρώιμη Ελληνιστική περίοδο.

Ανακαλύφθηκε μαρμάρινη λεκάνη και χάλκινη πλάκα

Οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν επίσης θραύσματα μιας εντυπωσιακής αρχαϊκής μαρμάρινης λεκάνης με διάμετρο περίπου ενός μέτρου, το λεγόμενο περίρριχτο. Αυτό το τελετουργικό δοχείο καθαρισμού μιμείται ένα χάλκινο μπολ και διαθέτει αρχαίες επισκευές με σιδερένιους σφιγκτήρες. Μαζί με ένα εξάρτημα που ανακαλύφθηκε το 2022, μπορεί να ανακατασκευαστεί σχεδόν πλήρως.

Αξιοσημείωτη είναι επίσης η ανακάλυψη μιας μεγάλης χάλκινης πλάκας που αρχικά ήταν προσαρτημένη σε έναν από τους τοίχους από τούβλα του ναού. Λόγω της εύθραυστης κατάστασής της, η πλάκα ανακτήθηκε σε ένα μπλοκ. «Οι αρχικές εικόνες ακτίνων Χ δείχνουν τμήματα μιας εκτεταμένης επιγραφής, αλλά θα είναι πλήρως ευανάγνωστη μόνο μετά από εκτεταμένη αποκατάσταση», εξηγεί ο αρχαιολόγος Έντερ.

Η ανάγνωση αυτής της επιγραφής θα μπορούσε να προσφέρει περαιτέρω πολύτιμες γνώσεις για την ιστορία και τη χρήση του ιερού, που ήταν τόπος επικοινωνίας στην αρχαία περιοχή.

(φώτο ÖAW-ÖAI/Marie Kräker)