Είναι το βότανο με τα χαρακτηριστικά βελούδινα γκριζο-πράσινα φύλλα. Απαραίτητο αφέψημα όλο τον χειμώνα, γνωστό για την πικρούτσικη γεύση του και τις θαυματουργές ιδιότητες.
Τα οφέλη του για τον οργανισμό μας είναι τόσα πολλά, που θεωρείται πολυφάρμακο. Δεν υπάρχει περίοδος στην ιστορία του ανθρώπου που το φασκόμηλο να μην ήταν εκεί, λατρεμένο, πολύτιμο, ξεχωριστό, ευεργετικό, ιαματικό. Το φασκόμηλο είναι ένα πολύ ξεχωριστό φυτό.
Ποια είναι η επίσημη ονομασία του;
Φασκόμηλο ή φασκομηλιά με φαρμακευτική ονομασία: Folium Salviae. Η επίσημη ονομασία είναι Salvia officinalis. Ανήκει στην οικογένεια Lamiaceae όπως και ο δυόσμος, η ρίγανη, το θυμάρι και το δενδρολίβανο.
Η ονομασία Salvia προέρχεται από το λατινικό ρήμα Salvare, το οποίο σημαίνει «σώζω» αλλά και «θεραπεύω». Επομένως καταλαβαίνετε ότι: με το επίσημο όνομά του, το φασκόμηλο συστήνεται απευθείας ως θαυματουργό! Στην Ελλάδα το συναντάμε με τις ονομασίες φασκόμηλο, ελελίσφακος, ελαφόβοσκο και σφάγνο.
Ωστόσο φασκομηλιά είναι το κοινό όνομα του φυτού. Στην πραγματικότητα προέρχεται από μια πολύ συνηθισμένη ασθένεια του ίδιου του θάμνου, η οποία προκαλείται από κάποιο έντομο.
Συχνά, στους θάμνους της φασκομηλιάς σχηματίζονται σκληρά και χνουδωτά μπαλάκια, τα οποία μοιάζουν με καρπούς. Ο ελληνικός λαός τα ονόμασε “μήλα”. Aπό αυτά πήρε το “λαϊκό” της όνομα η φασκομηλιά.
Αξίζει να πούμε, ότι σήμερα στο Άγιο Όρος, κάθε κελί μοναχού και κάθε αυλή μοναστηριού, διαθέτει μερικές πολύτιμες φασκομηλιές.
Σίγουρο γιατρικό για τα κρυολογήματα του χειμώνα και φάρμακο και όλες τις παθήσεις.
Πώς είναι μια φασκομηλιά;
Η φασκομηλιά είναι ένας χαμηλός θάμνος που τον βρίσκουμε κυρίως σε άγονα, δηλαδή βραχώδη εδάφη, στις Μεσογειακές χώρες. Προφανώς αγαπά πολύ τον ήλιο και δεν έχει ιδιαίτερη ανάγκη από νερό.
Το φυτό φτάνει περίπου τα 50 εκ. και ο κορμός του είναι ξυλώδης στην βάση του. Καθώς υψώνεται προς τα πάνω, τα κλαδιά με το βελούδινο τρίχωμα γίνονται όλο και πιο τρυφερά. Το χαρακτηριστικό της φασκομηλιάς είναι τα μεγάλα χνουδωτά της φύλλα, τα οποία έχουν δερματώδη σύνθεση, είναι δηλαδή αρκετά χοντρά.
Τα φύλλα έχουν ένα αχνό γκριζοπράσινο χρώμα. Υπάρχουν ποικιλίες φασκόμηλου που τα φύλλα μπορεί να είναι πράσινα ή μπλε. Το σχήμα των φύλλων είναι ωοειδές και μυτερό στην άκρη. Το μήκος τους μπορεί να είναι από 3 εκ. έως και 10 εκ. και το πλάτος τους από 1,5 εκ. έως 5 εκ.
Η φασκομηλιά είναι πολυετές φυτό και κάθε χειμώνα βγάζει καινούργια τρυφερά κλωνιά, τα οποία είναι έτοιμα προς συγκομιδή στο τέλος της άνοιξης. Τότε αρχίζουν να βγαίνουν και τα άνθη της, τα οποία έχουν δυνατό βιολετί ή μπλε χρώμα και σχηματίζουν κυκλικές ταξιανθίες σε ομάδες με 4 έως 8 ανθάκια.
Πού χρησιμοποιείται το φασκόμηλο;
Η χρήση του φασκόμηλου είναι πολύ εκτεταμένη, τόσο στην αρωματοποιία όσο και στην φαρμακευτική. Φρέσκο, αποξηραμένο ή σε μορφή αιθέριου ελαίου, συνήθως το χρησιμοποιούμε σε μικρές ποσότητες λόγω του δυνατού του αρώματος. Είναι φυσικό καθαριστικό και παρασιτοκτόνο.
Λόγω της χαρακτηριστικής και έντονης οσμής του, χρησιμοποιείται στην αρωματοποιία. Έχει φαρμακευτικές ιδιότητες και καλλιεργείται προκειμένου να χρησιμοποιηθεί σε φαρμακευτικά σκευάσματα και στην βιομηχανία τροφίμων σαν συντηρητικό. Το προτιμούμε όταν είμαστε κρυωμένοι ως αφέψημα και πολλές συνταγές μαγειρικής το χρησιμοποιούν ως καρύκευμα για κρέατα και πουλερικά. Διώχνει τις μύγες και τα κουνούπια.
Σε συνδυασμό με το δεντρολίβανο και την λεβάντα μπορεί να γίνει ένα τέλειο εντομοαπωθητικό τόσο στην βεράντα, όσο και στα συρτάρια μας διώχνοντας τον σκόρο.
Ποιες ουσίες περιέχει το αιθέριο έλαιο του φασκόμηλου;
Το φασκόμηλο περιέχει πτητικό έλαιο, που περιλαμβάνει 30% θουγιόνη, 5% κινεόλη, λιναλόλη, βορνεόλη, καμφορά, σαλβένιο και πινένιο, ένα πικρό στοιχείο, τανίνες, τριτερπενοειδή, φλαβονοειδή, οιστρογόνες ουσίες και ρητίνη. Το αιθέριο έλαιο του φασκόμηλου έχει πολλές θεραπευτικές ιδιότητες για το σώμα, τα μαλλιά και το δέρμα.
Είναι ιδιαίτερα βοηθητικό στην τριχόπτωση, μειώνει την πιτυρίδα, βοηθάει στην αναγέννηση των κυττάρων, διώχνει τις ρυτίδες και κάνει σύσφιξη στο δέρμα. Βελτιώνει την ακμή, την ψωρίαση και τα συμπτώματα του εκζέματος.
Ποιες είναι οι θεραπευτικές ιδιότητες του φασκόμηλου;
Το φασκόμηλο έχει πολλές θεραπευτικές ιδιότητες. Είναι πρώτα από όλα πλούσιο σε θρεπτικές ουσίες, επομένως το αφέψημά του ενισχύει και τονώνει τον οργανισμό. Συγχρόνως το φασκόμηλο λειτουργεί προστατευτικά στις λοιμώξεις. Ρυθμίζει το καρδιαγγειακό, αποκαθιστά τη λειτουργία του ενδοκρινικού, του νευρικού και του ανοσοποιητικού συστήματος, προάγει τη διαύγεια της σκέψης και αυξάνει την ανοσία.
Πιο συγκεκριμένα: έχει καρδιοτονωτικές και αντιδιαβητικές ιδιότητες δρα κατά του ζαχάρου και της ουρικής αρθρίτιδας λόγω των αντιιδρωτικών και αιμοστατικών του ιδιοτήτων του, μπορεί να ρυθμίσει την πίεση και να βοηθήσει εκείνους που υποφέρουν από υπόταση συνίσταται σε χρόνια κόπωση χρησιμοποιείται κατά των νευραλγιών το αφέψημά του χρησιμοποιείται στην θεραπεία δερματικών παθήσεων όπως η ακμή θεραπεύει την ουλίτιδα και την φαρυγγίτιδα είναι αντισηπτικό δρα καταπραϋντικά στον πονόδοντο είναι ιδανικό για την στοματική υγιεινή θεραπεύει τις άφτρες είναι αποχρεμπτικό και διευκολύνει την αναπνοή ανοίγοντας το στήθος στα κρυολογήματα έχει βλεννολυτική δράση και γι αυτό και συνίσταται στον βήχα αλλά και στην ιγμορίτιδα ανακουφίζει το άσθμα, την δυσπεψία και την κολίτιδα είναι το ισχυρότερο προ-οιστρογονικό βότανο και ρυθμίζει σημαντικά την υπερβολική εφίδρωση.
Είναι πολύ βοηθητικό για τις γυναίκες στην περίοδο της εμμηνόπαυσης περιέχει μαγνήσιο το οποίο επίσης συνδράμει ανακουφιστικά τόσο στην έμμηνο ρύση όσο και στην περίοδο της εμμηνόπαυσης τονώνει και ρυθμίζει το νευρικό και το ενδοκρινικό μας σύστημα σταματά την παραγωγή γάλακτος μας χαλαρώνει και μας βοηθά στο να κοιμόμαστε καλύτερα προάγει την διαύγεια της σκέψης και ενισχύει την μνήμη.
Πολλά από τα φάρμακα των ασθενών της νόσου Αλτσχάιμερ χρησιμοποιούν συστατικά που υπάρχουν στο φασκόμηλο αυξάνει την παραγωγή οιστρογόνων και βοηθά στην γονιμότητα περιέχει πολλές βιταμίνες και μέταλλα περιέχει πολυφαινόλες οι οποίες έχουν έντονη αντιοξειδωτική δράση έχει πολλά αντιοξειδωτικά και εμποδίζει την ανάπτυξη των ελεύθερων ρίζων οι οποίες είναι υπεύθυνες για πολλές παθήσεις αναστέλλει την αγγειογένεση και δρά κατασταλτικά στην μετάσταση των καρκινικών κυττάρων μειώνει την κακή χοληστερόλη είναι διουρητικό επομένως βοηθά σημαντικά στην απώλεια βάρους και στην αποβολή των τοξινών είναι ένα σπουδαίο αντιφλεγμονώδες και ανακουφίζει την αρθρίτιδα και τους πόνους στις αρθρώσεις ανακουφίζει τα τσιμπήματα από κουνούπια και σφήκες τονώνει τα μαλλιά, βοηθά στην τριχόπτωση και η χρήση του αφεψήματος κατά το ξέβγαλμα στο λούσιμο, σκουραίνει τα γκρίζα μαλλιά βοηθά την κακοσμία των ποδιών και μπορεί να χρησιμοποιηθεί στο ποδόλουτρο έχει αντιμυκητιακή δράση
Που φυτρώνει το φασκόμηλο;
Όπως είπαμε η φασκομηλιά αγαπά τα άγονα, ξερά και βραχώδη εδάφη της Μεσογείου. Στην χώρα μας έχουμε γύρω στα 20 διαφορετικά είδη φασκόμηλου. Το ιδιαίτερα χαρισματικό αυτό βότανο το βρίσκουμε παντού, αλλά σε μεγαλύτερη έκταση, στην Πελοπόννησο, τα νησιά και ιδιαίτερα στην Κρήτη.
Το φασκόμηλο είναι από τα πιο διαδεδομένα βότανα της μεσογειακής χλωρίδας. Διάφορες ποικιλίες του μπορούμε να βρούμε και στα παράλια της Μ. Ασίας. Είναι αυτοφυές αλλά και ημι-αυτοφυές, δηλαδή μπορεί να καλλιεργηθεί.
Στην χώρα μας δυστυχώς παρουσιάζει περιορισμένη εξάπλωση ως αυτοφυές. Το συναντάμε ως τέτοιο, αποκλειστικά σε περιοχές της Ηπείρου και της Μακεδονίας. Αντίθετα καλλιεργείται σε μεγάλη έκταση σε όλη την Ελλάδα και ιδιαίτερα στην Κρήτη. Επίσης καλλιεργείται σε χώρες όπως η Τουρκία, η Αλβανία, η Ιταλία, η Γιουγκοσλαβία, η Ισπανία και η ΗΠΑ.
Πότε και πως συλλέγουμε το φασκόμηλο;
Αν θέλουμε να μαζέψουμε φασκόμηλο που θα το αποθηκεύσουμε στα ντουλάπια της κουζίνας μας για τον χειμώνα, θα πρέπει να οργανωθούμε κάπου μέσα στον Μάιο ή τον Ιούνιο. Καλό θα ήταν να στοχεύσουμε επομένως στην αρχή ή στο τέλος της ανθοφορίας του φυτού.
Είναι σημαντικό να κάνουμε την βόλτα μας στο μέρος όπου έχουμε εντοπίσει το φασκόμηλο, όταν ο καιρός θα είναι ζεστός και ξηρός.
Επομένως μια ηλιόλουστη μέρα χωρίς υγρασία είναι η κατάλληλη. Αυτό που κόβουμε πάντοτε είναι το ανώτερο τμήμα του φυτού με ένα ψαλίδι. Είμαστε πάντα πολύ προσεκτικοί ώστε να μην τραβήξουμε και ξεριζώσουμε τον μικρό θάμνο. Το ίδιο ισχύει πάντα για όλα τα άγρια βότανα που συγκομιδούμε.
πηγή omorfizoi