Κατά κανόνα, στη Γη τα νεότερα πετρώματα εναποτίθενται πάνω από τα παλαιότερα, όμως στοιχεία από την Βόρεια Θάλασσα αποκαλύπτουν για πρώτη φορά φαινόμενο στρωματογραφικής ανατροπής σε έκταση πολλών χιλιομέτρων - με γεωλόγους να το χαρακτηρίζουν πρωτοφανές.
Με βάση τρισδιάστατα σεισμικά δεδομένα και δείγματα από εκατοντάδες γεωτρήσεις που ανάλυσαν ερευνητές του Πανεπιστημίου του Μάντσεστερ (Mads Huuse et al.), βρέθηκαν μαζικοί όγκοι άμμου – μήκους αρκετών χιλιομέτρων – οι οποίοι βυθίστηκαν σε παλαιότερα, ελαφρότερα ιζήματα.
Το φαινόμενο αυτό δημιουργεί σωρούς (“sinkites”) κάτω από τη θάλασσα, ενώ τα παλαιότερα στρώματα «εκδιώχθηκαν» προς τα πάνω, αντίθετα από τον αναμενόμενο γεωλογικό σχηματισμό.
Πώς σχηματίστηκε
Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι σεισμοί ή αποσυμπιέσεις στο υπέδαφος οδήγησαν σε υγροποίηση της άμμου, αναγκάζοντας τα παλαιότερα ιζήματα να «ανελιχθούν» προς την κορυφή. Αυτές οι δομές ονομάστηκαν «sinkites», ενώ τα αναδυόμενα παλαιότερα ονοματίστηκαν «floatites».
Η ανακάλυψη αυτή αποτελεί τη μεγαλύτερη καταγεγραμμένη γεωλογική αντιστροφή μέχρι σήμερα και αμφισβητεί καθιερωμένα μοντέλα για τη δομή του υπεδάφους στη θάλασσα. Έχει σημαντικές επιπτώσεις για το εντοπισμό και τη διαχείριση κοιτασμάτων πετρελαίου/φυσικού αερίου.
Επιπλέον, θα επηρεάσει μελλοντικά σχέδια δέσμευσης διοξειδίου του άνθρακα, καθώς η κατανόηση της διαδρομής ροής υγρών και της στεγανότητας των γεωλογικών δομών είναι κρίσιμη για την ασφάλεια μακροχρόνιας αποθήκευσης CO₂.
Η ανακάλυψη των «sinkites» στη Βόρεια Θάλασσα φέρνει στο φως μια ασυνήθιστη, αλλά κρίσιμη, γεωλογική διαδικασία. Μαθαίνοντας πώς σχηματίστηκαν αυτές οι δομές μπορεί να βελτιωθεί η σχεδίαση υποθαλάσσιων έργων – από εξορύξεις μέχρι βιομηχανική δέσμευση άνθρακα.
Αυτή η πρωτοποριακή μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο Communications Earth & Environment, αλλάζει τον τρόπο που κατανοούμε όχι μόνο την ιστορία αλλά και το μέλλον της γεωλογικής δομικής δυναμικής στη θάλασσα.
