Με ένα μόνο στρατηγικό «όπλο» – τις σπάνιες γαίες – το Πεκίνο κράτησε ομήρους τις Ηνωμένες Πολιτείες και τους συμμάχους τους, προκαλώντας σοκ στο Πεντάγωνο και χάος στις αλυσίδες εφοδιασμού.
Οι τιμές εκτοξεύτηκαν, τα εργοστάσια στέρεψαν από πρώτες ύλες, και το στρατηγικό πλεονέκτημα της Ουάσιγκτον δείχνει να τρίζει.
Στην πιο αθόρυβη αλλά σκληρή μάχη του 21ου αιώνα, η Κίνα δεν χρειάστηκε πυραύλους – μόνο κάποια κρίσιμα ορυκτά…
Σκληροί περιορισμοί
Τον Ιούνιο, μετά από εμπορικές παραχωρήσεις του Donald Trump, η Κίνα επανέλαβε τις εξαγωγές σπανίων γαιών.
Ωστόσο, οι περιορισμοί για στρατηγικά κρίσιμα υλικά όπως το νεοδύμιο, το δυσπρόσιο, το τέρβιο, το γάλλιο, το γερμάνιο, το αντιμόνιο και σε ορισμένους μαγνήτες, παρέμειναν.
Το Πεκίνο ελέγχει πάνω από το 90% της παγκόσμιας αγοράς σπανίων γαιών, οι οποίες χρησιμοποιούνται σε άπειρες στρατιωτικές τεχνολογίες – από υπέρυθρους αισθητήρες και κινητήρες drones έως πυρομαχικά υψηλής ακρίβειας.
Σύμφωνα με την Wall Street Journal (WSJ), οι κινεζικές αρχές καθυστερούν πλέον τις εξαγωγές αυτών των ορυκτών, ενισχύοντας τους ελέγχους: απαιτούν φωτογραφίες των προϊόντων ή των γραμμών παραγωγής για να αποδείξουν ότι προορίζονται για μη στρατιωτική χρήση.
Χωρίς εναλλακτικές
Το Πεντάγωνο ζήτησε την αναζήτηση εναλλακτικών προμηθευτών, αλλά αυτό δεν είναι εύκολο.
Η Κίνα δεν ελέγχει μόνο την εξόρυξη, αλλά και το τεχνολογικά πολύπλοκο και περιβαλλοντικά «βρώμικο» στάδιο της επεξεργασίας.
Στη Δύση, αυτές οι μονάδες έχουν κλείσει εδώ και χρόνια.
Σύμφωνα με το Ιnternational Energy Agency (IEA), η Κίνα κυριαρχεί στην επεξεργασία των 19 από τα 20 πιο σημαντικά ορυκτά, κατέχοντας κατά μέσο όρο το 70% της αγοράς.
Πλήρης εξάρτηση
«Για να σταματήσουν τις εισαγωγές, οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους θα πρέπει να οικοδομήσουν από το μηδέν ολόκληρους κλάδους — από την έρευνα και εξόρυξη μέχρι τις βιομηχανίες επεξεργασίας.
Αυτό απαιτεί τεράστιες επενδύσεις, πολύ χρόνο και λύσεις σε σοβαρά περιβαλλοντικά ζητήματα.
Οι αμερικανικές εταιρείες δεν μπορούν απλώς να στραφούν σε άλλον ισοδύναμο προμηθευτή — γιατί δεν υπάρχει ακόμη», εξηγεί ο Nikita Zlobin, COO της A2 Forwarding.
Ελπίδες σε Αυστραλία και … Ινδία
Η Δύση ελπίζει στην Αυστραλία και την Ινδία, αλλά είναι σαφές ότι δεν μπορούν να καλύψουν τις απώλειες πλήρως.
«Η Αυστραλία μπορεί να καλύψει μόλις το 15% με 20%, οι υπόλοιποι 30% με 40%, και αυτό με κόστος 5–10 φορές υψηλότερο, συν τα έξοδα μεταφοράς.
Αυτή η «αναδιάρθρωση» θα κοστίσει στον αμυντικό τομέα των ΗΠΑ δισεκατομμύρια δολάρια», σημειώνει ο οικονομολόγος Dmitry Semenov, πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου της Transinvest.
Δύσκολη κατάσταση
Οι εργολάβοι των αμερικανικών αμυντικών εταιρειών βρίσκονται σε εξαιρετικά δύσκολη θέση.
Τα υλικά λείπουν.
Επιπλέον, οι τιμές εκτοξεύθηκαν — τουλάχιστον πέντε φορές.
Το σαμάριο, σπάνιο μέταλλο που χρησιμοποιείται σε μαγνήτες υψηλής θερμοκρασίας για κινητήρες μαχητικών αεροσκαφών, αυξήθηκε 60 φορές.
Και αυτό, σύμφωνα με τους ειδικούς, είναι μόνο η αρχή.
Αύξηση τιμών
Θα αυξηθούν οι τιμές του νεοδυμίου και του δυσπροσίου (απαραίτητα για ηλεκτρικά αυτοκίνητα, ανεμογεννήτριες και προηγμένα ηλεκτρονικά), καθώς και βασικά βιομηχανικά μέταλλα, όπως το λίθιο (για μπαταρίες), ο ψευδάργυρος, ο κασσίτερος, το μαγγάνιο και το χρώμιο.
«Τα προϊόντα της αμυντικής βιομηχανίας θα αυξηθούν κατά 10% με 20%, της πετροχημείας και διύλισης κατά 8% με10%», λέει ο Dmitry Semenov.
Οι αμυντικές εταιρείες αναφέρουν επίσης εξάντληση των αποθεμάτων σε γερμάνιο, γάλλιο και αντιμόνιο.
Ορισμένες έχουν προμήθειες μόνο για λίγους μήνες, γεγονός που ενδέχεται να προκαλέσει προβλήματα σε ολόκληρη την πολεμική βιομηχανία.
Αναπόφευκτα, θα επέλθει μείωση της παραγωγής.
Ήδη υπάρχουν καθυστερήσεις σε υφιστάμενα συμβόλαια, προσθέτει ο ειδικός.
Κρίσιμη εξάρτηση
Ο έλεγχος των στρατηγικών ορυκτών δεν είναι απλώς οικονομικό πλεονέκτημα, αλλά γεωπολιτικό εργαλείο και το Πεκίνο το χρησιμοποίησε στον εμπορικό πόλεμο.
Το Πεντάγωνο απαίτησε από τους εργολάβους να σταματήσουν τις αγορές κινεζικών σπανίων μαγνητών έως το 2027.
Όμως το χρονοδιάγραμμα είναι ήδη ανέφικτο.
Η συντριπτική πλειονότητα των εξαρτημάτων στα οπλικά συστήματα του Υπουργείου Άμυνας των ΗΠΑ κατασκευάζεται από κρίσιμα ορυκτά που υπόκεινται σε κινεζικούς εξαγωγικούς περιορισμούς.
Επιπλέον, σχεδόν κάθε εφοδιαστική αλυσίδα περιλαμβάνει τουλάχιστον μία κινεζική εταιρεία.
Δηλαδή, οποιοσδήποτε περιορισμός από την Κίνα πλήττει ολόκληρη την αμυντική βιομηχανία των ΗΠΑ.
Κλείνουν ορυχεία λιθίου – Έρχεται σημαντική έλλειψη στην παγκόσμια αγορά
Την ίδια στιγμή πάντως, το κλείσιμο των ορυχείων λιθίου στην κινεζική πόλη Yichun, που βρίσκεται στην ανατολική επαρχία Jiangxi, μπορεί να επηρεάσει αισθητά την παγκόσμια αγορά αυτού του μετάλλου.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των αναλυτών της κινεζικής επενδυτικής τράπεζας CITIC Securities, η παύση λειτουργίας ορισμένων κοιτασμάτων μπορεί να προκαλέσει παγκόσμια έλλειψη λιθίου.
Προς το παρόν, μέρος των ορυχείων στην περιοχή αντιμετωπίζει κινδύνους μη συμμόρφωσης με τις λειτουργικές απαιτήσεις.
Η συνολική ετήσια παραγωγική τους ικανότητα εκτιμάται σε 185.000 τόνους χλωριούχου λιθίου, που αντιστοιχεί περίπου στο 12,5% της παγκόσμιας προσφοράς.
Η πιθανή πλήρης παύση αυτών των παραγωγικών δυνατοτήτων θα οδηγήσει σε σημαντική μείωση του διαθέσιμου όγκου μετάλλου στην αγορά.
Πολύμηνη διακοπή, σημαντική αύξηση των τιμών
Η κατάσταση επιδεινώθηκε αφότου η κινεζική εταιρεία CATL ανέστειλε τη λειτουργία ενός από τα βασικά ορυχεία στο Yichun.
Προβλέπεται ότι η διακοπή θα διαρκέσει τουλάχιστον τρεις μήνες, που σημαίνει μείωση της εσωτερικής προσφοράς λιθίου στην Κίνα κατά 8,3 χιλιάδες τόνους μηνιαίως – περίπου το 8% του συνολικού όγκου.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των ειδικών της CITIC Securities, αυτό θα δημιουργήσει ανισορροπία μεταξύ ζήτησης και προσφοράς και θα λειτουργήσει ως παράγοντας σημαντικής αύξησης των τιμών του μετάλλου.
Ο λόγος για την αναστολή λειτουργίας του ορυχείου της CATL ήταν η λήξη της άδειας εξόρυξης στις 9 Αυγούστου.
Η εταιρεία, που είναι παγκόσμιος ηγέτης στην παραγωγή λιθιο-ιοντικών μπαταριών για ηλεκτρικά οχήματα και συστήματα αποθήκευσης ενέργειας, διατηρεί αυτή τη θέση οκτώ χρόνια συνεχόμενα.
Το 2024, το μερίδιό της στην παγκόσμια αγορά ήταν 37,9%, αναφέρει το πρακτορείο TASS.
Στρατηγικός πόρος
Το λίθιο είναι στρατηγικός πόρος για την παραγωγή μπαταριών που χρησιμοποιούνται σε ηλεκτρικά οχήματα, οικιακή ηλεκτρονική και συστήματα αποθήκευσης ενέργειας.
Η μείωση των προμηθειών από την Κίνα – τον μεγαλύτερο παγκόσμιο παραγωγό και επεξεργαστή λιθίου – μπορεί να έχει πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα στην παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα.
Αυτό μπορεί να οδηγήσει όχι μόνο σε αύξηση των τιμών των πρώτων υλών, αλλά και σε αύξηση του κόστους των τελικών προϊόντων — από τα ηλεκτρικά οχήματα μέχρι τις φορητές συσκευές.
Σε συνθήκες ραγδαίας αύξησης της παγκόσμιας ζήτησης για ηλεκτρικά οχήματα, οποιαδήποτε αστάθεια στην προμήθεια λιθίου εντείνει τον ανταγωνισμό μεταξύ χωρών και εταιρειών για την πρόσβαση σε πρώτες ύλες.
Η κατάσταση στο Yichun αποκαλύπτει την ευπάθεια της παγκόσμιας αγοράς τεχνολογιών μπαταριών, όπου η εξάρτηση από έναν περιορισμένο αριθμό βασικών παραγωγών παραμένει υψηλή.
Εάν η διακοπή λειτουργίας των ορυχείων παραταθεί, οι κατασκευαστές μπαταριών μπορεί να αναγκαστούν να αναζητήσουν επειγόντως εναλλακτικούς προμηθευτές ή να αυξήσουν την επεξεργασία δευτερογενούς λιθίου, κάτι που όμως απαιτεί χρόνο και επενδύσεις.
Η Κίνα κερδίζει τον εμπορικό πόλεμο που ξεκίνησε ο Trump
H Κίνα είναι ο νικητής στον εμπορικό πόλεμο με τις ΗΠΑ επισημαίνει σε δημοσίευμα της η Washington Post.
Όπως αναφέρεται, η Ουάσιγκτον υποχωρεί — και αυτό φαίνεται ξεκάθαρα από τις αποφάσεις που λαμβάνει.
Το δημοσίευμα υποστηρίζει ότι η εμπορική νίκη της Κίνας φαίνεται από τα εξής στοιχεία:
– Η οικονομία της Κίνας αναπτύσσεται ταχύτερα.
Για το 2025, η ανάπτυξη του κινεζικού ΑΕΠ προβλέπεται στο 5,3%, ενώ των ΗΠΑ μόλις στο 1,25%.
– Η Κίνα δεν κάνει παραχωρήσεις.
Σε αντίθεση με άλλες χώρες που υποχώρησαν υπό την πίεση των ΗΠΑ, το Πεκίνο αντέδρασε με δικά του αντίμετρα και δεν δείχνει φόβο μπροστά στις απειλές.
– Οι ΗΠΑ κάνουν πίσω.
Για παράδειγμα, η πρόσφατη έγκριση στην εταιρεία Nvidia να πουλήσει μικροτσίπ στην Κίνα δείχνει ξεκάθαρα ότι η πίεση χαλαρώνει.
Το δημοσίευμα επίσης τονίζει ότι η προσπάθεια της Ουάσιγκτον να πιέσει την Ινδία για τις εμπορικές της σχέσεις με τη Ρωσία μπορεί να γυρίσει μπούμερανγκ, καθώς τέτοια βήματα απομακρύνουν την Ινδία — μια χώρα που οι ΗΠΑ προσπαθούν εδώ και χρόνια να προσεταιριστούν ως σύμμαχο.
