Η Τουρκία έχει ξεκινήσει μια τολμηρή κίνηση για να διεκδικήσει τον έλεγχο της αεροπορικής βάσης T-4 στην κεντρική Συρία, μια στρατηγική τοποθεσία κοντά στην αρχαία πόλη της Παλμύρας, με σχέδια για την ανάπτυξη προηγμένων συστημάτων αεράμυνας S-400 και μη επανδρωμένων αεροσκαφών, σύμφωνα με πηγές που επικαλείται το Middle East Eye.
Αυτή η εξέλιξη, που αναφέρθηκε νωρίτερα αυτή την εβδομάδα, σηματοδοτεί την πρόθεση της Άγκυρας να εμβαθύνει το στρατιωτικό της αποτύπωμα στη Συρία μετά την κατάρρευση της κυβέρνησης του Μπασάρ αλ-Άσαντ τον Δεκέμβριο του 2024.
Η τουρκική κυβέρνηση σκοπεύει να εγκαταστήσει το εγχώριας παραγωγής σύστημα αεράμυνας Hisar στη βάση, με τις συζητήσεις να βρίσκονται σε εξέλιξη για την πιθανή ανάπτυξη και του ρωσικού συστήματος S-400, εν αναμονή της έγκρισης της Μόσχας.
Η κίνηση πλαισιώνεται ως στρατηγική διπλού σκοπού: ενίσχυση της άμυνας της νεοσύστατης συριακής κυβέρνησης, ενώ εντείνει την εκστρατεία της Τουρκίας κατά του Ισλαμικού Κράτους [ISIS] στην περιοχή. Ωστόσο, αυτή η κλιμάκωση έχει ήδη προκαλέσει μια απότομη απάντηση από το Ισραήλ, το οποίο πραγματοποίησε αεροπορικές επιδρομές στο T-4 μόλις πριν από λίγες ημέρες και εγείρει ερωτήματα σχετικά με τις ευρύτερες επιπτώσεις για τα συμφέροντα των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή.
Η στρατηγική βάση T-4
Η αεροπορική βάση T-4, γνωστή και ως Tiyas, βρίσκεται στην επαρχία Χομς της Συρίας, περίπου 140 μίλια νότια των τουρκικών συνόρων και στα μισά του δρόμου μεταξύ Τουρκίας και Ισραήλ. Η θέση του το καθιστά βασικό πλεονέκτημα για τον έλεγχο του εναέριου χώρου της κεντρικής Συρίας, γεγονός που δεν χάνεται από την Άγκυρα καθώς διαπραγματεύεται ένα αμυντικό σύμφωνο με τη νέα ηγεσία της Συρίας.
Πηγές δήλωσαν στο Middle East Eye ότι η Τουρκία έχει ήδη αρχίσει να σχεδιάζει την κατασκευή για την αποκατάσταση και επέκταση της βάσης, η οποία έχει υποστεί μεγάλες ζημιές κατά τη διάρκεια συγκρούσεων ετών. Το σύστημα Hisar, μια οικογένεια πυραύλων εδάφους-αέρος μικρού και μεσαίου βεληνεκούς που αναπτύχθηκε από τις τουρκικές εταιρείες Roketsan και Aselsan, προορίζεται να παρέχει άμεση αεροπορική κάλυψη.
Εν τω μεταξύ, η πιθανή προσθήκη του S-400, ενός συστήματος μεγάλης εμβέλειας ικανού να πλήξει στόχους έως και 250 μίλια μακριά, θα μπορούσε να αλλάξει δραματικά την περιφερειακή ισορροπία δυνάμεων. Η Τουρκία σχεδιάζει επίσης να τοποθετήσει μη επανδρωμένα αεροσκάφη επιτήρησης και επίθεσης στο T-4, συμπεριλαμβανομένων μοντέλων με προηγμένες δυνατότητες κρούσης, για να επεκτείνει την εμβέλειά της σε όλη τη συριακή έρημο.
Το τουρκικό αντιεροπορικό Hisar
Το σύστημα Hisar αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο της ώθησης της Τουρκίας για αμυντική αυτονομία. Αναπτύχθηκε το 2007 και περιλαμβάνει παραλλαγές όπως το Hisar-A για απειλές μικρής εμβέλειας και το Hisar-O για εμπλοκές μεσαίας εμβέλειας.
Το Hisar-O, το οποίο είναι κεντρικό στα σχέδια του T-4, διαθέτει εμβέλεια άνω των 15 μιλίων με τον υπέρυθρο αναζητητή του, ενώ μια έκδοση ραδιοσυχνοτήτων το επεκτείνει σε περισσότερα από 25 μίλια, σύμφωνα με την αναγνώριση του στρατού. Τοποθετημένο σε ένα κινητό σασί Mercedes-Benz Zetros, μπορεί να αναχαιτίσει αεροσκάφη, ελικόπτερα, drones και πυραύλους κρουζ σε υψόμετρα έως 33.000 πόδια.
Σε σύγκριση με το αμερικανικό σύστημα Patriot, το οποίο προσφέρει εμβέλεια σχεδόν 100 μιλίων, ή το ρωσικό S-400, το Hisar είναι λιγότερο εκτεταμένο αλλά πολύ πιο ευέλικτο, απαιτώντας μικρότερο υλικοτεχνικό αποτύπωμα. Ο κινητήρας στερεού προωθητικού διπλού παλμού ενισχύει την ικανότητά του να αντιμετωπίζει ταχέως κινούμενους στόχους, ένα κρίσιμο χαρακτηριστικό σε μια Συρία που μοιάζει με θέατρο, όπου τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη και τα αεριωθούμενα αεροσκάφη που πετούν χαμηλά αποτελούν εδώ και καιρό απειλή.
Το S-400 είναι η πραγματική απειλή
Οι S-400, ωστόσο, είναι ο πραγματικός παίκτης που αλλάζει το παιχνίδι. Αποκτήθηκε από την Τουρκία από τη Ρωσία το 2019 για 2,5 δισεκατομμύρια δολάρια, το σύστημα αυτό μπορεί να ανιχνεύσει και να καταστρέψει στόχους που κυμαίνονται από αεροσκάφη stealth έως βαλλιστικούς πυραύλους σε υψόμετρα έως 98.000 πόδια.
Στη Συρία, θα μπορούσε θεωρητικά να καλύψει μεγάλο μέρος του εναέριου χώρου της χώρας, φτάνοντας στο Ισραήλ, την ανατολική Τουρκία και τμήματα της Μεσογείου. Ωστόσο, η αποτελεσματικότητά του έχει συζητηθεί από τις επιθέσεις της Ουκρανίας το 2022 σε ρωσικές θέσεις που φέρεται να φυλάσσονται από S-400, εγείροντας αμφιβολίες για το αήττητό του, σύμφωνα με το Forbes τον Δεκέμβριο του 2024.
Για λόγους σύγκρισης, το αμερικανικό Patriot PAC-3, βασικό στοιχείο των οπλοστασίων του ΝΑΤΟ, προσφέρει μικρότερο βεληνεκές πυραύλων περίπου 22 μιλίων, αλλά υπερέχει στην αντιμετώπιση βαλλιστικών απειλών με προηγμένη τεχνολογία hit-to-kill.
Η αντίδραση των ΗΠΑ και του Ισραήλ
Η αγορά των S-400 από την Τουρκία πυροδότησε μια μεγάλη ρήξη με τις Ηνωμένες Πολιτείες, σύμμαχο του ΝΑΤΟ, οδηγώντας στην αποβολή της Τουρκίας από το πρόγραμμα μαχητικών αεροσκαφών F-35 το 2019.
Η Ουάσιγκτον φοβόταν ότι το ραντάρ του συστήματος θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο τις δυνατότητες stealth του F-35, ενός αεροσκάφους πέμπτης γενιάς με διατομή ραντάρ μικρότερη από μια μπάλα του γκολφ, ικανό να χτυπήσει στόχους 700 μίλια μακριά με πυρομαχικά ακριβείας.
Το Πεντάγωνο υποστήριξε ότι οι Ρώσοι τεχνικοί που συντηρούν τους S-400 θα μπορούσαν να μεταδώσουν δεδομένα στη Μόσχα, μια ανησυχία που η Τουρκία απέρριψε υποσχόμενη να κρατήσει τα συστήματα ξεχωριστά από τα δίκτυα του ΝΑΤΟ, όπως ανέφερε το Newsweek τον Ιούλιο του 2019. Τώρα, με τη συζήτηση για την ανάπτυξη των S-400 σε T-4, ακόμη και προσωρινά κατά τη διάρκεια της ανακατασκευής, το διακύβευμα είναι υψηλότερο.
Οι ΗΠΑ διατηρούν παρουσία στην ανατολική Συρία, όπου περίπου 900 στρατιώτες συνεργάζονται με τις Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις [SDF] για την καταπολέμηση των υπολειμμάτων του ISIS, σύμφωνα με το Υπουργείο Άμυνας. Ένα ελεγχόμενο από την Τουρκία S-400 κοντά στην Παλμύρα θα μπορούσε να περιπλέξει τις αμερικανικές αεροπορικές επιχειρήσεις, ειδικά εάν οι εντάσεις φουντώσουν λόγω της μακροχρόνιας αντίθεσης της Άγκυρας στις SDF, τις οποίες θεωρεί τρομοκρατική ομάδα που συνδέεται με τους Κούρδους αντάρτες.
Η αντίδραση του Ισραήλ ήταν άμεση και ξεκάθαρη. Στις 21-22 Μαρτίου, η ισραηλινή Πολεμική Αεροπορία βομβάρδισε το T-4 και τις κοντινές βάσεις της Παλμύρας, στοχεύοντας διαδρόμους, υπόστεγα και κτίρια ελέγχου, όπως ανέφερε η Türkiye Today.
Μια πηγή ασφαλείας δήλωσε στο πρακτορείο: «Στοχεύσαμε πρόσφατα τη στρατιωτική βάση T4 για να στείλουμε ένα μήνυμα ότι δεν θα επιτρέψουμε να βλάψει την αεροπορική ελευθερία λειτουργίας μας». Αυτά τα χτυπήματα, μέρος μιας ευρύτερης εκστρατείας μετά την πτώση του Άσαντ, αντικατοπτρίζουν την αποφασιστικότητα του Ισραήλ να αποτρέψει την εδραίωση εχθρικών δυνάμεων στη Συρία.
