Γιατί το αλάτι απειλεί τον πλανήτη με επισιτιστική κρίση;

Με ποιο τρόπο το αλάτι επηρεάζει τα εδάφη και μειώνει την παραγωγή σε πολλά είδη τροφίμων.

Σχεδόν 1,4 δισεκατομμύρια εκτάρια γης, ή το 10,7 τοις εκατό της παγκόσμιας έκτασης, επηρεάζονται από την αλατότητα, σύμφωνα με μια νέα έκθεση του Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας (FAO) των Ηνωμένων Εθνών. Αυτό, σε συνδυασμό με ένα επιπλέον δισεκατομμύριο εκτάρια σε κίνδυνο λόγω της κλιματικής αλλαγής και της ανθρώπινης κακοδιαχείρισης, αποτελεί απειλή για την παγκόσμια επισιτιστική ασφάλεια.

Η έκθεση, με τίτλο Η παγκόσμια κατάσταση των εδαφών που επηρεάζονται από το αλάτι, κυκλοφόρησε στις 11 Δεκεμβρίου 2024 και είναι η πρώτη σημαντική παγκόσμια αξιολόγηση των εδαφών που επηρεάζονται από το αλάτι τα τελευταία 50 χρόνια από τον FAO. Η έκθεση ξεκίνησε κατά τη διάρκεια του Διεθνούς Φόρουμ Εδάφους και Νερού 2024 στην Μπανγκόκ, που συνδιοργανώθηκε από τον FAO και το Υπουργείο Γεωργίας και Συνεταιρισμών της Ταϊλάνδης, για να συζητηθεί ένα σχέδιο δράσης για την ανάσχεση και την αντιστροφή της υποβάθμισης του εδάφους και της λειψυδρίας.

Τα εδάφη που επηρεάζονται από αλάτι είναι μια συγκεκριμένη ομάδα εδαφών που έχουν αυξημένες ποσότητες διαλυτών αλάτων (αλατούχα εδάφη) ή ανταλλάξιμου νατρίου (νατρικά εδάφη) που επηρεάζουν αρνητικά την ανάπτυξη των περισσότερων φυτών.

Η υπερβολική αλατότητα μειώνει τη γονιμότητα των εδαφών και επηρεάζει σοβαρά την περιβαλλοντική βιωσιμότητα. Στις χώρες που πλήττονται περισσότερο από αυτό το ζήτημα, το στρες λόγω αλατότητας μπορεί να οδηγήσει σε απώλειες στην απόδοση των καλλιεργειών – όπως το ρύζι ή τα φασόλια – έως και 70%.

Νέες εκτιμήσεις με βάση τον παγκόσμιο χάρτη του FAO για τα εδάφη που επηρεάζονται από το αλάτι έδειξαν ότι το 10 τοις εκατό των αρδευόμενων καλλιεργειών και το 10 τοις εκατό των βροχοτροφών επηρεάστηκαν από την αλατότητα, απειλώντας δυνητικά την επισιτιστική ασφάλεια.

Η πληγείσα περιοχή μπορεί περαιτέρω να αυξηθεί μεταξύ 24 τοις εκατό και 32 τοις εκατό της συνολικής επιφάνειας του εδάφους υπό την υπάρχουσα τάση αύξησης της θερμοκρασίας, σύμφωνα με μοντέλα παγκόσμιων τάσεων ξηρασίας. Η συντριπτική πλειοψηφία της ξηρασίας αναμένεται να συμβεί στις αναπτυσσόμενες χώρες.

Επί του παρόντος, δέκα χώρες – Αφγανιστάν, Αυστραλία, Αργεντινή, Κίνα, Καζακστάν, Ρωσία, Ηνωμένες Πολιτείες, Ιράν, Σουδάν και Ουζμπεκιστάν – αντιπροσωπεύουν το 70 τοις εκατό των εδαφών που επηρεάζονται από το αλάτι στον κόσμο.

Η έκθεση έρχεται σε μια εποχή που υπάρχει επείγουσα ανάγκη να ενισχυθεί η παραγωγή τροφίμων για να τροφοδοτηθεί ένας αυξανόμενος παγκόσμιος πληθυσμός.

Οι μεγαλύτερες περιοχές με εδάφη επηρεασμένα από αλάτι βρέθηκαν στην Αυστραλία (357εκατομμύρια εκτάρια ή mha), την Αργεντινή (153mha), το Καζακστάν (94mha), τη Ρωσική Ομοσπονδία (77mha), τις Ηνωμένες Πολιτείες (73,4mha), το Ισλαμικό Δημοκρατία του Ιράν (55,6 mha), το Σουδάν (43,6 mha), το Ουζμπεκιστάν (40,9 mha), το Αφγανιστάν (38,2 mha) και Κίνα (36 mha).

Οι χώρες που επλήγησαν περισσότερο από την αλατότητα και την οξείδωση μαζί ήταν το Ομάν (93,5 τοις εκατό της έκτασης της χώρας), το Ουζμπεκιστάν (92,9 τοις εκατό), η Ιορδανία (90,6 τοις εκατό), το Κουβέιτ (88,8 τοις εκατό), το Ιράκ (70,5 τοις εκατό), Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (60,5 τοις εκατό), Αφγανιστάν (58,6 τοις εκατό), Αργεντινή (56 τοις εκατό), Αυστραλία (46,4 τοις εκατό) και την Ερυθραία (40,1 τοις εκατό).