Το να βρουν οι αρχαιολόγοι τάφο γυναίκας σαμάνου αν και σπάνιο δεν αποτελεί έκπληξη. Η ύπαρξη όμως 5 διαφορετικών ζώων στον ίδιο τάφο είναι ένα μυστήριο που τους προβληματίζει.
Ο τάφος βρέθηκε στην τοποθεσία της Νεολιθικής Εποχής Çemka Höyük, στη λεκάνη του Άνω Τίγρη, στην Τουρκία. Εκεί μία ομάδα αρχαιολόγων ανακάλυψε έναν τύμβο της Προκεραμικής Περιόδου
Ο τάφος, χρονολογούμενος στη 10η χιλιετία π.Χ., περιέχει τα λείψανα μίας γυναίκας, πιθανώς σαμάνου ή προσώπου με πνευματική σημασία στην κοινότητά της.
Οι σαμάνοι θεωρούνταν μάγοι-θεραπευτές, οι οποίοι είχαν την ικανότητα να επηρεάζουν τα καλά και τα κακά πνεύματα που ασκούσαν έλεγχο στη ζωή των ανθρώπων και, για τον λόγο αυτό, είχαν περίοπτη θέση και ενέπνεαν τον σεβασμό στις κοινωνίες της Νεολιθικής εποχής αλλά και τις προγενέστερες, αφού οι ρίζες του σαμανισμού φτάνουν ως την τροφοσυλλεκτική εποχή.
Η ταφή, χαρακτηρισμένη απ’ τους αρχαιολόγους ως ÇH 2019/05, ανακαλύφθηκε μαζί με ένα σύνολο από οστά ζώων, μεταξύ των οποίων, ένα κρανίο βοοειδούς, τα οστά ενός μικρού μηρυκαστικού, το οστό μίας πέρδικας, ένα οστό κυνοειδούς, και ένα οστό από κουνάβι. Ήταν όλα προσεκτικά τοποθετημένα και με τάξη γύρω απ’ το σώμα της γυναίκας.
Τα ευρήματα της ανασκαφής, υποδηλώνουν τη σύνδεση ανάμεσα στον άνθρωπο και τα ζώα, ένα πιθανό χαρακτηριστικό σαμανικών ή ανιμιστικών πρακτικών.
Ανιμισμός είναι η αρχέγονη θρησκεία που θεμελιώνεται στην πεποίθηση περί της ύπαρξης πνευματικών οντοτήτων που εμψυχώνουν κάθε μορφή και έκφραση του φυσικού κόσμου.
Το μοναδικό γνώρισμα του τάφου
Ο τύμβος, ξεχωρίζει ως ο αρχαιότερος του είδους του στην περιοχή της Ανατολίας, ενώ προσφέρει νέες γνώσεις για τις ταφικές πρακτικές της Προκεραμικής Νεολιθικής Περιόδου Α. Πρόσφατα ευρήματα, αποκαλύπτουν μία αξιοσημείωτη ποικιλομορφία ταφικών τελετουργικών, τα οποία διαφοροποιούνται από περιοχή σε περιοχή.
Το στοιχείο εκείνο που κάνει τον τάφο της Çemka Höyük τόσο ξεχωριστό, είναι η ποικιλομορφία των ζωικών σκελετικών υπολειμμάτων που βρέθηκαν δίπλα στη γυναίκα, τα οποία αποκαλύπτουν μία μοναδική τελετουργική πρακτική.
Η πρακτική της χρήσης οστών από ζώα σε ανθρώπινες ταφές, δεν είναι συνηθισμένη σε τοποθεσίες της Προκεραμικής Νεολιθικής Περιόδου Α, γεγονός ενδεικτικό της ποικιλομορφίας των πολιτισμικών και των πνευματικών πρακτικών που επικρατούσαν στις διάφορες κοινότητες.
Σε ορισμένες τοποθεσίες, όπως στο Körtik Tepe και το Hasankeyf Höyük, έχουν βρεθεί σκελετοί με ίχνη βαφής, ενώ σε άλλα σημεία, όπως στο Hallan Çemi, η απουσία ανθρώπινων λειψάνων, καταδεικνύει διαφορετικές ταφικές πρακτικές μέσα στην ίδια περιοχή.
Η ανακάλυψη του τάφου στην Çemka Höyük, αποτελεί σημαντική εξέλιξη στην αρχαιολογία της Νεολιθικής Εποχής της Εγγύς Ανατολής, ενώ τονίζει την καθοριστική σημασία της Çemka Höyük, στην κατανόηση της εξέλιξης των ταφικών πρακτικών και των πνευματικών πεποιθήσεων της Πρώιμης Νεολιθικής Περιόδου Α.