Οι εντάσεις μεταξύ του Ιράν και του Αζερμπαϊτζάν εντείνονται σταθερά τους τελευταίους μήνες και τα διχαστικά επεισόδια έχουν γίνει σχεδόν εβδομαδιαία. Το ιρανικό υπουργείο Εξωτερικών υποσχέθηκε την Παρασκευή «αμοιβαία διπλωματική δράση» αφού το Αζερμπαιτζάν απέλασε τέσσερις Ιρανούς διπλωμάτες για «προκλητικές ενέργειες» που δεν κατονόμασε.
Το Αζερμπαϊτζάν συνέλαβε έξι υπηκόους του λίγες ώρες νωρίτερα, οι οποίοι κατηγορήθηκαν ότι συνδέονται με ιρανικές μυστικές υπηρεσίες και σχεδίαζαν πραξικόπημα στο έθνος της Κασπίας. Ήταν η τελευταία σε μια σειρά συλλήψεων τους τελευταίους μήνες με το Μπακού να συνδέει όλους τους υπόπτους με την Τεχεράνη.
Ο Πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν, Ιλχάμ Αλίεφ, στενός σύμμαχος της ιστορικής αντίπαλης Τουρκίας του Ιράν, κατηγόρησε την Τεχεράνη όταν ένας άνδρας εισέβαλε στην πρεσβεία του Αζερμπαϊτζάν στην πρωτεύουσα στα τέλη Ιανουαρίου, σκοτώνοντας τον επικεφαλής της ασφάλειας και τραυματίζοντας άλλους. Το Ιράν είπε ότι οι διπλωματικές σχέσεις θα πρέπει να παραμείνουν ανεπηρέαστες καθώς το περιστατικό ήταν έργο ενός μοναχικού ένοπλου με προσωπικά κίνητρα, αλλά ο Αλίεφ έκλεισε την πρεσβεία καθώς κατήγγειλε την «τρομοκρατική» επίθεση.
Το Αζερμπαϊτζάν επέκρινε επίσης το Ιράν ότι φέρεται να υποστηρίζει την Αρμενία στην παλαιά σύγκρουση για την αποσχιθείσα περιοχή του Ναγκόρνο – Καραμπάχ. Το Ιράν, από την άλλη πλευρά, το οποίο φιλοξενεί εκατομμύρια τουρκόφωνους Αζερμπαϊτζάνους, έχει κατηγορήσει εδώ και καιρό το Αζερμπαϊτζάν ότι υποκινεί το αυτονομιστικό αίσθημα στα βορειοδυτικά σύνορά του.
Προσέγγιση Αζερμπαϊτζάν – Ισραήλ
Ο υπουργός Εξωτερικών του Αζερμπαϊτζάν Τζεϊχούν Μπαϊράμοφ βρέθηκε στο Τελ Αβίβ για να εγκαινιάσει την πρεσβεία της χώρας του αφού το Μπακού διόρισε τον πρώτο του πρεσβευτή στο Ισραήλ.
Αυτή η νέα προσέγγιση, προειδοποίησε το υπουργείο Εξωτερικών του Ιράν, θα μπορούσε να αποτελέσει απειλή για την εθνική ασφάλειά του, η οποία δεν μπορεί ν’ αγνοηθεί.
Η πλειοψηφία των πολιτικών στο κοινοβούλιο του Ιράν κατήγγειλε επίσης την κίνηση του Αζερμπαϊτζάν, επισημαίνοντας σε δήλωσή τους ότι «οι μουσουλμάνοι του κόσμου θα τους θεωρήσουν συνένοχους του σιωνιστικού καθεστώτος στις δολοφονίες και τα εγκλήματα κατά των καταπιεσμένων Παλαιστινίων».
Υπάρχουν διάφοροι λόγοι και στόχοι πίσω από τους αυξανόμενους δεσμούς μεταξύ του Αζερμπαϊτζάν και του Ισραήλ, οι οποίοι δεν συνδέονται άμεσα με το Ιράν, σύμφωνα με τον Vali Kaleji, αναλυτή Καυκάσου και Κεντρικής Ασίας, με έδρα την Τεχεράνη.
Αυξάνονται οι εντάσεις
Οι εντάσεις μεταξύ Μπακού και Τεχεράνης εκδηλώνονται όλο και περισσότερο με στρατιωτική μορφή, με τις δύο πλευρές να επιδεικνύουν τις στρατιωτικές δυνάμεις τους σε ασκήσεις που έχουν ως σκοπό τις άμεσες προειδοποιήσεις.
Τόσο το Σώμα των Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης (IRGC) όσο και ο στρατός στο Ιράν έχουν πραγματοποιήσει αρκετούς γύρους ασκήσεων υψηλού επιπέδου στις βορειοδυτικές περιοχές της χώρας και κοντά στα σύνορα με το Αζερμπαϊτζάν από τότε που έληξε ο πόλεμος του Ναγκόρνο-Καραμπάχ το 2020, παρουσιάζοντας τις επίγειες και αεροπορικές ικανότητές του.
Το πιο σοβαρό σημειώθηκε τον περασμένο Οκτώβριο, όταν το IRGC για πρώτη φορά κατασκεύασε πλωτή γέφυρα σε τμήμα του ποταμού Αράς που σηματοδοτεί τμήματα των μεγάλων συνόρων μεταξύ Ιράν και Αζερμπαϊτζάν.