Από την εποχή του Ομήρου, οι Έλληνες έχουν εξιδανικεύσει από καιρό τους Μυκηναίους «προγόνους» τους, σε επικά ποιήματα και κλασικές τραγωδίες που εξυμνούν τα κατορθώματα του Οδυσσέα, του βασιλιά Αγαμέμνονα και άλλων ηρώων που συμμετείχαν στην εύνοια των Ελλήνων θεών.
Αν και αυτοί οι Μυκηναίοι ήταν πλασματικοί, οι μελετητές έχουν συζητήσει εάν οι σημερινοί Έλληνες κατάγονται από τους πραγματικούς Μυκηναίους, οι οποίοι δημιούργησαν έναν διάσημο πολιτισμό που κυριάρχησε στην ηπειρωτική Ελλάδα και το Αιγαίο Πέλαγος από περίπου το 1600 π.Χ. έως το 1200 π.Χ., ή εάν οι αρχαίοι Μυκηναίοι απλώς εξαφανίστηκαν από την περιοχή.
Τώρα, το αρχαίο DNA υποδηλώνει ότι οι σημερινοί Έλληνες είναι πράγματι απόγονοι των Μυκηναίων, με μόνο ένα μικρό ποσοστό DNA από μεταγενέστερες μεταναστεύσεις στην Ελλάδα.
Η μελέτη αποκαλύπτει ότι και οι ίδιοι οι Μυκηναίοι συνδέονταν στενά με τους προηγούμενους Μινωίτες, έναν άλλο μεγάλο πολιτισμό που άκμασε στο νησί της Κρήτης από το 2600 π.Χ. έως το 1400 π.Χ. (που πήρε το όνομά του από τον μυθικό βασιλιά Μίνωα).
Το αρχαίο DNA προέρχεται από τα δόντια 19 ανθρώπων, συμπεριλαμβανομένων 10 Μινωιτών από την Κρήτη που χρονολογούνται από το 2900 π.Χ. έως το 1700 π.Χ., τέσσερις Μυκηναίους από τον αρχαιολογικό χώρο στις Μυκήνες και άλλα νεκροταφεία στην ηπειρωτική Ελλάδα που χρονολογούνται από το 1700 π.Χ. έως το 1200 π.Χ., και πέντε άτομα από άλλους πολιτισμούς της πρώιμης γεωργίας ή της Εποχής του Χαλκού (5400 π.Χ. έως το 1340 π.Χ.) στην Ελλάδα και την Τουρκία.
Συγκρίνοντας 1,2 εκατομμύρια γράμματα γενετικού κώδικα σε αυτά τα γονιδιώματα με αυτά άλλων 334 αρχαίων ανθρώπων από όλο τον κόσμο και 30 σύγχρονων Ελλήνων, οι ερευνητές μπόρεσαν να σχεδιάσουν πώς σχετίζονταν τα άτομα μεταξύ τους.
Οι αρχαίοι Μυκηναίοι και Μινωίτες συνδέονταν στενότερα μεταξύ τους και πήραν τα τρία τέταρτα του DNA τους από πρώιμους αγρότες που ζούσαν στην Ελλάδα και τη νοτιοδυτική Ανατολία, η οποία είναι τώρα μέρος της Τουρκίας, αναφέρει η ομάδα σήμερα στο Nature . Και οι δύο πολιτισμοί κληρονόμησαν επιπλέον DNA από ανθρώπους από τον ανατολικό Καύκασο, κοντά στο σύγχρονο Ιράν, υποδηλώνοντας μια πρώιμη μετανάστευση ανθρώπων από την ανατολή μετά την εγκατάσταση των πρώτων αγροτών εκεί, αλλά πριν οι Μυκηναίοι χωριστούν από τους Μινωίτες.
Οι Μυκηναίοι είχαν πράγματι μια σημαντική διαφορά: είχαν κάποιο DNA —4% έως 16%— από βόρειους προγόνους που ήρθαν από την Ανατολική Ευρώπη ή τη Σιβηρία.
Αυτό υποδηλώνει ότι ένα δεύτερο κύμα ανθρώπων από την ευρασιατική στέπα, ήρθαν στην ηπειρωτική Ελλάδα μέσω της Ανατολικής Ευρώπης ή της Αρμενίας, αλλά δεν έφτασαν στην Κρήτη, λέει ο Ιωσήφ Λαζαρίδης, πληθυσμιακός γενετιστής στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ που συνεπικεφαλής της μελέτης.
Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι οι Μινωίτες και οι Μυκηναίοι έμοιαζαν, και οι δύο έφεραν γονίδια για καστανά μαλλιά και καστανά μάτια. Οι καλλιτέχνες και των δύο πολιτισμών ζωγράφισαν ανθρώπους με σκούρα μαλλιά, με σκούρα μάτια σε τοιχογραφίες και αγγεία που μοιάζουν μεταξύ τους, αν και οι δύο πολιτισμοί μιλούσαν και έγραφαν σε διαφορετικές γλώσσες.
Οι Μυκηναίοι ήταν πιο στρατευμένοι, με τέχνη γεμάτη δόρατα και εικόνες πολέμου, ενώ η μινωική τέχνη έδειξε λίγα σημάδια πολέμου, λέει ο Λαζαρίδης. Επειδή η γραφή των Μινωιτών χρησιμοποιούσε ιερογλυφικά, ορισμένοι αρχαιολόγοι θεώρησαν ότι ήταν εν μέρει αιγυπτιακά, κάτι που αποδεικνύεται ψευδές.
Όταν οι ερευνητές συνέκριναν το DNA των σύγχρονων Ελλήνων με αυτό των αρχαίων Μυκηναίων, βρήκαν πολλές γενετικές επικαλύψεις. Οι σύγχρονοι Έλληνες μοιράζονται παρόμοιες αναλογίες DNA από τις ίδιες προγονικές πηγές με τους Μυκηναίους, αν και έχουν κληρονομήσει λίγο λιγότερο DNA από αρχαίους αγρότες της Ανατολίας και λίγο περισσότερο DNA από μεταγενέστερες μεταναστεύσεις στην Ελλάδα.
Η συνέχεια μεταξύ των Μυκηναίων και των ζωντανών ανθρώπων είναι «ιδιαίτερα εντυπωσιακή δεδομένου ότι το Αιγαίο υπήρξε σταυροδρόμι πολιτισμών για χιλιάδες χρόνια», λέει ο συν-συγγραφέας Γιώργος Σταματογιαννόπουλος από το Πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτον στο Σιάτλ.
Αυτό υποδηλώνει ότι τα κύρια στοιχεία της καταγωγής των Ελλήνων υπήρχαν ήδη στην Εποχή του Χαλκού, μετά τη μετανάστευση των πρώτων αγροτών από την Ανατολία που έθεσε το πρότυπο για τη γενετική σύνθεση των Ελλήνων και, στην πραγματικότητα, των περισσότερων Ευρωπαίων. «Η εξάπλωση των αγροτικών πληθυσμών ήταν η αποφασιστική στιγμή όταν τα κύρια στοιχεία του ελληνικού πληθυσμού είχαν ήδη προβλεφθεί», λέει ο αρχαιολόγος Colin Renfrew του Πανεπιστημίου του Cambridge στο Ηνωμένο Βασίλειο, ο οποίος δεν συμμετείχε στο έργο.
Τα αποτελέσματα δείχνουν επίσης ότι είναι δυνατό να ληφθεί αρχαίο DNA από το ζεστό, ξηρό τοπίο της ανατολικής Μεσογείου, λέει ο Renfrew. Αυτός και άλλοι έχουν τώρα ελπίδες να πάρουν DNA από ομάδες όπως οι μυστηριώδεις Χετταίοι που ήρθαν στην αρχαία Ανατολία πριν από το 2000 π.Χ. και που μπορεί να ήταν η πηγή της καυκάσιας καταγωγής στους Μυκηναίους και στις πρώιμες ινδοευρωπαϊκές γλώσσες στην περιοχή.
Ο αρχαιολόγος Kristian Kristiansen του Πανεπιστημίου του Γκέτεμποργκ στη Σουηδία, ο οποίος δεν συμμετείχε στο έργο, συμφωνεί. «Τα αποτελέσματα έχουν ανοίξει τώρα το επόμενο κεφάλαιο στη γενετική ιστορία της δυτικής Ευρασίας – αυτό της Μεσογείου της Εποχής του Χαλκού».
Αυτό το άρθρο έχει ενημερωθεί με πληροφορίες για την αποσαφήνιση της γενετικής σύνδεσης μεταξύ των σύγχρονων Ελλήνων και των αρχαίων Μυκηναίων.
πηγή science.org
