Συγκρότημα ναών που ανακαλύφθηκε πρόσφατα, βρίσκεται νοτιοανατολικά της λίμνης Τιτικάκα, στα σύνορα της Βολιβίας και του Περού, σε περιοχή που δεν είχε αποτελέσει εστία προηγούμενων ερευνών του πολιτισμού των Τιουανάκου.
Οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν ερείπια που πιστεύουν ότι ανήκουν στα όρια ενός αρχαίου ναού της μυστηριώδους κοινωνίας των Τιουανάκου, η οποία εξαφανίστηκε γύρω στο 1000 μ.Χ. Το συγκρότημα εντοπίστηκε κοντά στην κοινότητα Caracollo στη Βολιβία, περίπου 210 χιλιόμετρα νότια της γνωστής αρχαιολογικής περιοχής του Τιουανάκου.
Ο ναός, που ονομάστηκε Palaspata, βρίσκεται εκτός των γνωστών ορίων του πολιτισμού Τιουανάκου, σύμφωνα με τον Δρ. Ζοσέ Καπρίλες, Βολιβιανό αρχαιολόγο και αναπληρωτή καθηγητή στο Penn State.
Ο ναός διαθέτει αρχιτεκτονικά στοιχεία, όπως πλατφόρμα με αναβαθμίδες και βυθισμένη αυλή, που μοιάζουν εντυπωσιακά με το στυλ των Τιουανάκου.
«Δεν το περιμέναμε σε αυτό το σημείο. Το γεγονός ότι βρέθηκε εκεί είναι αξιοσημείωτο», τόνισε ο καθηγητής.
Το μνημείο βρίσκεται κοντά σε παλιά εμπορική οδό της Βολιβίας (νυν αυτοκινητόδρομος Λα Παζ – Κοτσαμπάμπα), που στο παρελθόν συνέδεε τρεις εμπορικές διαδρομές και χρησιμοποιήθηκε αργότερα και από τους Ίνκας.
Η ανακάλυψη ρίχνει «φως» στη διασύνδεση των εδαφών του πολιτισμού των Τιουανάκου και στον πιθανό ρόλο του ναού ως πύλη εξουσίας.
Οι ερευνητές εντόπισαν κεραμικά κύπελλα keru, που χρησιμοποιούνταν για πόση τσίτσας (αλκοολούχου ποτού από καλαμπόκι), υποδεικνύοντας τη χρήση του ναού για μεγάλες συγκεντρώσεις.
Ποιοι ήταν οι Τιουανάκου
Οι Τιουανάκου εμφανίστηκαν σε υψίπεδο των Άνδεων, τη Λεκάνη της λίμνης Τιτικάκα. Η γεωργία (όπως η καλλιέργεια καλαμποκιού) ήταν δύσκολη, γι’ αυτό βασίζονταν σε καραβάνια λάμα για μεταφορές και εμπόριο.
Η πρωτεύουσα, επίσης Τιουανάκου, διαχειριζόταν εμπόριο και διαπεριφερειακές σχέσεις. Ήταν μία πρωτογενής κρατική δομή, δηλαδή μία σύνθετη κοινωνία με κοινωνική ιεραρχία.
Ο Καπρίλες τόνισε πως η κοινωνία αναπτύχθηκε χωρίς εξωτερικές επιρροές, εξελισσόμενη από προηγούμενες αγροτικές κοινότητες.
Σύμφωνα με τη Δρ. Νίκολα Ο’ Κόνορ Σάρατ, τα ευρήματα υποδεικνύουν ότι οι Τιουανάκου εγκαταστάθηκαν περίπου στο 700 μ.Χ. όχι μόνο στην περιοχή της λίμνης αλλά και στη σημερινή νότια περουβιανή κοιλάδα.
Ακόμη, εικάζεται ότι είχαν παρουσία στη βόρεια Χιλή και την περιοχή της Κοτσαμπάμπα (πόλη στην κεντρική Βολιβία).
Ο ναός Palaspata ίσως κατασκευάστηκε για να ενισχύσει την πολιτική και θρησκευτική επιρροή των Τιουανάκου στην περιοχή. «Η τοποθεσία βρίσκεται μεταξύ δύο σημαντικών γεωγραφικών ζωνών. Θα μπορούσε να λειτουργεί ως στρατηγικό φυλάκιο που ήλεγχε τη ροή των αγαθών τόσο οικονομικά όσο και θρησκευτικά», εξηγεί ο καθηγητής.
Ο ναός έχει διαστάσεις 125 x 145 μέτρα και διαθέτει 15 αρθρωτούς περιβόλους γύρω από μία εσωτερική πλατεία.
Μάλιστα, έγινε ορατός χάρη στον περιμετρικό τοίχο από κόκκινο ψαμμίτη. Βρέθηκε τυχαία κοντά στον αυτοκινητόδρομο. Η ομάδα χρησιμοποίησε drones και 3D rendering (διαδικασία δημιουργίας ρεαλιστικής ή καλλιτεχνικής εικόνας από ένα τρισδιάστατο μοντέλο μέσω υπολογιστή) για την ανακατασκευή του.
Η ανακάλυψη περιγράφεται σε μελέτη που δημοσιεύθηκε την 24η Ιουνίου στο περιοδικό Antiquity.
Η είσοδος είναι δυτικά προσανατολισμένη, ευθυγραμμισμένη με το ηλιοστάσιο (αστρονομικό φαινόμενο που συμβαίνει δύο φορές τον χρόνο, όταν ο Ήλιος φτάνει στο υψηλότερο ή το χαμηλότερο σημείο στον ουρανό σε σχέση με τον ισημερινό της Γης), στοιχείο που ενισχύει τον θρησκευτικό χαρακτήρα του ναού.
Παρ’ ότι ελάχιστα είναι γνωστά για τις θρησκευτικές πρακτικές των Τιουανάκου, παλαιότερες ανασκαφές αποκάλυψαν μονόλιθους και συμβολισμούς φυτών / ζώων που σχετίζονται με παραδόσεις πριν από τους Ίνκας.
Πιστεύεται ότι κατέρρευσαν λόγω ξηρασίας ή περιβαλλοντικής υποβάθμισης, ενδεχομένως συνοδευόμενες από κοινωνικές αναταραχές ή εξεγέρσεις.
