Ποια ήταν η Ρωξάνη, η “βάρβαρη” σύζυγος του Μεγάλου Αλεξάνδρου που δολοφονήθηκε στην Αμφίπολη

H Ρωξάνη, που το όνομά της σημαίνει φωτεινή και μικρό αστέρι, ήταν μία πανέμορφη κοπέλα από την Σογδιανή, Σατραπεία βόρεια του Αφγανιστάν στο σημερινό Ουζμπεκιστάν. Ο πατέρας της ήταν ο Πέρσης Σατράπης της Σογδιανής Οξυάρτης και εκείνη ένα 16χρονο κορίτσι που γοήτευσε το μεγάλο στρατηλάτη έπειτα από ένα βραδινό γλέντι, όπου την είδε να χορεύει. Την παντρεύτηκε το 327 π.Χ.

Κατά άλλες πηγές ο Μεγάλος Αλέξανδρος, ο οποίος δεν έδειχνε να ενδιαφέρεται για ερωτικές σχέσεις ως τότε, την παντρεύτηκε και για πολιτικούς σκοπούς, θέλοντας να εξευμενίσει τους τοπικούς άρχοντες της Βακτριανής. Η νεαρή Ρωξάνη, ήταν η πιο όμορφη γυναίκα της εποχής, σύμφωνα με μαρτυρίες. (Είναι σημαντικό να διακρίνει κανείς ότι ενώ η Ρωξάνη ήταν Βακτριανή και πιθανότατα είχε σκούρο δέρμα ίσως και έντονα χαρακτηριστικά, στην δυτική φαντασία και αναπαράσταση η Ρωξάνη έχει δυτικά χαρακτηριστικά)

Η «βάρβαρη» σύζυγος
Όπως γράφει ο Πλούταρχος αν και μπορεί να ήταν η μοναδική γυναίκα που αγάπησε ποτέ ο Μεγάλος Αλέξανδρος ο γάμος μαζί της εξυπηρετούσε και τους πολιτικούς σκοπούς του.

«Ικανοποιούσε τους κατακτημένους λαούς να δουν ότι ο μεγάλος στρατηλάτης επέλεξε γυναίκα από τα μέρη τους» και συμπλήρωνε ότι οι Σογδιανοί «πήραν θάρρος» και «υπεραγάπησαν» τον Αλέξανδρο, δηλαδή με το γάμο διασκεδάστηκαν κάπως οι φόβοι τους και συμβιβάστηκαν με τη διοίκησή του.
Ο Κούρτιος αποδίδει την απόφαση για το γάμο σε χαλάρωση της αρχικής του αυτοσυγκράτησης λόγω των επιτυχιών του και λέει ότι οι Μακεδόνες δεν επικροτούσαν ούτε την απόφασή του να την παντρευτεί και να δώσει διάδοχο στον Οίκο των Αργεαδών έναν «μιξοβάρβαρο», ούτε και το ότι επέλεξε τη σύζυγο του ανάμεσα από αιχμάλωτες νεανίδες διασκέδασης.

Ο Αλέξανδρος για να τους κατευνάσει, φέρεται να τους είπε ότι και ο πρόγονός του, ο Αχιλλέας, κοιμόταν με μία αιχμάλωτη, τη Βρισηίδα.
Πολλοί ιστορικοί ως και σήμερα αναρωτιούνται αν ήταν γάμος από έρωτα ή από συμφέρον. Αν ήταν δηλαδή τμήμα της πολιτικής του Μεγάλου Αλεξάνδρου να ενώσει την ελληνική και την περσική κουλτούρα.

Ο πρόωρος θάνατός του σήμανε τον θάνατο της Ρωξάνης

Η Ρωξάνη τον συνόδευσε στην εκστρατεία του στην Ινδία και γέννησε τον γιο τους Αλέξανδρο Δ’ μετά τον θάνατο του Αλεξάνδρου στη Βαβυλώνα το 323 π.Χ.. Ο θάνατος του Μεγάλου Αλεξάνδρου άφησε εκτεθειμένους την Ρωξάνη και το γιο της, οι οποίοι έπεσαν θύματα δολοφονίας περίπου το 309 π.Χ. έπειτα από διαταγή του Κασσάνδρου, καθώς ο 13χρονος Αλεξανδρος Δ’ ήταν ο μόνος νόμιμος διάδοχος της τεράστιας αυτοκρατορίας.
Με τον γιό της Αλέξανδρο κατέφυγε στην Μακεδονία-Ηπειρο

Ο γιος του Αλέξανδρου γεννήθηκε στη Βαβυλώνα το 323 π.Χ., όταν εκείνος ήταν πλέον νεκρός. Έτσι ο γιος του, που ονομάστηκε Αλέξανδρος ο Δ ‘, ανακηρύχθηκε βασιλιάς μαζί με τον θείο του, Αρριδαίο. Η Ρωξάνη με το γιο της γύρισαν στη Μακεδονία και κατέφυγαν στην Ήπειρο που ζούσε εκεί η Ολυμπιάδα, η μητέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου.

Βλέπετε δεν αισθανόταν ασφαλής στην Μακεδονία, καθώς εκεί πλέον την εξουσία ασκούσαν οι αντίπαλοι του Αλεξάνδρου και σφετεριστές του θρόνου του. Η Ρωξάνη και ο γιός της Αλέξανδρος έπεσαν τελικά θύματα της θηριώδους εξουσιομανίας του Κασσάνδρου.
Όλοι οι θρόνοι και οι δυναστείες των κρατών όλων των εποχών, υπέφεραν από ίντριγκες αλλά και δολοφονίες μεταξύ των σφετεριστών των θρόνων. Αυτό που φοβόταν λοιπόν η Ρωξάνη έγινε.

Φυλακίστηκε στην Αμφίπολη
Όταν πέθανε η Ολυμπιάδα, έχασε το στήριγμά της και ο γιος του Αντίπατρου, Κάσσανδρος, που είχε σφετεριστεί την εξουσία στη Μακεδονία, φυλάκισε στην Αμφίπολη τη Ρωξάνη και το γιό της Αλέξανδρο, όπου με διαταγή του το 311 π.Χ. δολοφονήθηκαν.
Όμως τα σώματά τους εικάζεται ότι δεν τάφηκαν με τις δέουσες τιμές καθότι ήταν εχθροί του Κασσάνδρου. Σίγουρα πάντως αποκλείεται να έτυχαν βασιλικών τιμών και ταφής, όπως υποδηλώνουν οι λέοντες-σφίγγες που βρέθηκαν στην Αμφίπολη, ότι πρόκειται σε κάθε περίπτωση για βασιλικό τάφο.

Ο Αλέξανδρος εκτός από την Ρωξάνη και τη Στάτειρα, κόρη του Δαρείου Γ΄ (324 π.Χ.), εικάζεται ότι είχε και μια τρίτη σύζυγο, την Παρυσάτιδα, κόρη του Αρταξέρξη Γ΄. Είχε επίσης δύο παιδιά, τον Αλέξανδρο (από τη Ρωξάνη) και τον Ηρακλή (από μια γυναίκα που ονομαζόταν Βαρσίνη).
Σύμφωνα με τον Πλούταρχο (Βίος Αλεξάνδρου, 77.4), μετά τον θάνατο του Αλέξανδρου, η Ρωξάνη με τη βοήθεια του αντιβασιλέα Περδίκκα, εξόντωσε τη Στάτειρα καθώς και την αδερφή της Δρύπετη (που ήταν χήρα του Ηφαιστίωνα), φορείς βασιλικού αίματος και πιθανές αντιζήλους της στο θρόνο.