Στο πλαίσιο των γεωπολιτικών εντάσεων στην Ανατολική Ευρώπη, η παρουσία των αμερικανικών πυρηνικών όπλων σε ευρωπαϊκό έδαφος αποτελεί για άλλη μια φορά θέμα ανησυχίας. Περίπου 150 αμερικανικές τακτικές πυρηνικές βόμβες B-61 αποθηκεύονται σε πέντε ευρωπαϊκές χώρες , τέσσερις από τις οποίες είναι μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ). Αυτή η ανάπτυξη πραγματοποιείται στο πλαίσιο της συμφωνίας ανταλλαγής πυρηνικών του Οργανισμού Βορειοατλαντικού Συμφώνου (ΝΑΤΟ), η οποία επιτρέπει σε μη πυρηνικές ευρωπαϊκές χώρες να φιλοξενούν τέτοια όπλα ως μέρος της αποτρεπτικής στρατηγικής της συμμαχίας.
Ο κίνδυνος στρατιωτικής σύγκρουσης στην Ευρώπη, ειδικά ενόψει μιας πιθανής ρωσικής επέμβασης στην ανατολική Ουκρανία, έχει φέρει το θέμα των πυρηνικών οπλοστασίων στην ήπειρο στο προσκήνιο της συζήτησης. Αν και η Ουκρανία δεν είναι μέρος της ΕΕ, η στρατηγική της θέση και η θέση της ως η μεγαλύτερη χώρα στην Ευρώπη την καθιστούν βασικό παράγοντα στην περιοχή. Εάν η Μόσχα καταφύγει στη χρήση όπλων, η Ευρώπη θα μπορούσε να γίνει το κύριο πεδίο μάχης, υπογραμμίζοντας τη σημασία των πυρηνικών όπλων ως αποτρεπτικού παράγοντα.
Ο συνολικός αριθμός των πυρηνικών όπλων που σταθμεύουν στην Ευρώπη έφτασε στο ιστορικό υψηλό των 7.300 κατά την κορύφωση των εντάσεων του Ψυχρού Πολέμου το 1971, αλλά η έναρξη ισχύος της Συνθήκης για τη Μη Διάδοση των Πυρηνικών Όπλων (NPT) μείωσε δραματικά τα οπλοστάσια.
Βάσει αυτής της συνθήκης, υπάρχουν επί του παρόντος πέντε χώρες που θεωρούνται «κράτη με πυρηνικά όπλα», ένα διεθνώς αναγνωρισμένο καθεστώς που χορηγείται από τη Συνθήκη για τη μη διάδοση των πυρηνικών όπλων (NPT). Κατά σειρά απόκτησης πυρηνικών όπλων, αυτά είναι: οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, η Ρωσική Ομοσπονδία, το Ηνωμένο Βασίλειο της Μεγάλης Βρετανίας και Βόρειας Ιρλανδίας, η Γαλλική Δημοκρατία και η Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας.
Τα εννέα με πυρηνικά όπλα κράτη—Ηνωμένες Πολιτείες, Ρωσία, Ηνωμένο Βασίλειο, Γαλλία, Κίνα, Ινδία, Πακιστάν, Λαϊκή Δημοκρατία της Κορέας (Βόρεια Κορέα) και Ισραήλ— συνέχισαν να εκσυγχρονίζουν τα οπλοστάσια τους το 2023 , με πολλά να αναπτύσσουν νέα πυρηνικά ή πυρηνικά οπλικά συστήματα.
Σύμφωνα με το Διεθνές Ινστιτούτο Ερευνών για την Ειρήνη της Στοκχόλμης (SIPRI), η Ρωσία διαθέτει 5.977 πυρηνικές κεφαλές, τον υψηλότερο αριθμό στον κόσμο , αν και περίπου 1.500 είναι αποσυρθείσες κεφαλές που περιμένουν να αποσυναρμολογηθούν. Περίπου 1.588 έχουν αναπτυχθεί, που σημαίνει ότι έχουν τοποθετηθεί σε πυραύλους ή βρίσκονται σε βάσεις με επιχειρησιακές δυνάμεις.
Στην Ευρώπη, η Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο είναι οι μόνες χώρες με πυρηνικά όπλα. Μαζί, εκτιμάται ότι διαθέτουν 515 πυρηνικές κεφαλές, εκ των οποίων οι 400 έχουν αναπτυχθεί, σύμφωνα με το SIPRI.
Πυρηνικά όπλα των ΗΠΑ κρυμμένα στην Ευρώπη
Οι ΗΠΑ έχουν επίσης περίπου 100 πυρηνικές κεφαλές αποθηκευμένες σε όλη την Ευρώπη σε αεροπορικές βάσεις στο Βέλγιο, τη Γερμανία, την Ιταλία, την Ολλανδία και την Τουρκία , σύμφωνα με τα Κέντρα Ελέγχου Όπλων και Μη Διάδοσης Όπλων. Πρόκειται για μέρος των 5.428 πυρηνικών κεφαλών που κατέχουν οι Ηνωμένες Πολιτείες, εκ των οποίων οι 3.708 είναι επιχειρησιακές και οι υπόλοιπες προορίζονται για διάλυση.
Αν και το Ηνωμένο Βασίλειο δεν αναμένεται να έχει αυξήσει το οπλοστάσιό του πυρηνικών όπλων έως το 2023, αναμένεται να το κάνει στο μέλλον ως αποτέλεσμα της ανακοίνωσης της βρετανικής κυβέρνησης το 2021 ότι θα αυξήσει το όριο πυρηνικών κεφαλών του από 225 σε 260. Είπε επίσης ότι δεν θα αποκαλύπτει πλέον δημόσια τον αριθμό των πυρηνικών όπλων, των αναπτυσσόμενων πυραύλων ή των αναπτυσσόμενων πυραύλων.
Η Γερμανία, η Ολλανδία, η Τουρκία και το Βέλγιο πιστεύεται ότι διαθέτουν 20 πυρηνικά όπλα . Στη γερμανική περίπτωση, βρίσκονται στην αεροπορική βάση Büchel. Εκπρόσωποι από διάφορα κόμματα έχουν επανειλημμένα ζητήσει την απομάκρυνση των πυρηνικών όπλων από τη χώρα.
