«Ρωμέικα», η αρχαία Ελληνική διάλεκτος που ομιλείται στη βορειοανατολική Τουρκία

Τα Ρωμέικα είναι η τελευταία σωζόμενη διάλεκτος Eλληνικών που ομιλείται στη βορειοανατολική Τουρκία, στην περιοχή που παραδοσιακά είναι γνωστή ως Πόντος.

Ο εξισλαμισμός των Ελληνόφωνων στις περιοχές Of, Sürmene, Rize και Matsouka αναφέρεται κατά τον 15ο-18ο αιώνα. Η ανταλλαγή πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, που έλαβε χώρα στο πλαίσιο της Συνθήκης της Λωζάνης το 1923, οδήγησε όλους τους Ορθόδοξους Χριστιανούς της Μικράς Ασίας να μετεγκατασταθούν στην Ελλάδα.

Με καθοριστικό κριτήριο τη θρησκεία, επετράπη στους ελληνόφωνους μουσουλμάνους να παραμείνουν στη μικρασιατική πατρίδα τους, αλλά οι ελληνόφωνοι χριστιανοί έπρεπε να εγκαταλείψουν τον Πόντο, εξηγώντας έτσι γιατί η Ελληνική επιβιώνει μόνο σε μικρούς θύλακες σε αυτήν την περιοχή.

Επί του παρόντος, υπάρχουν τρεις εναπομείναντες ελληνόφωνοι θύλακες: Of (Çaykara), Sürmene και Tonya. Με εξαίρεση τα Ελληνικά που ομιλούνται από ορθόδοξους χριστιανούς κατοίκους της Τουρκίας (που ζουν κυρίως στην Κωνσταντινούπολη και στην Ίμβρο), τα Ρωμέικα είναι η τελευταία σωζόμενη διάλεκτος της Ελληνικής που ομιλείται σήμερα στην ανατολική Τουρκία. Όλες οι άλλες μικρασιατικές ποικιλίες όπως η Καππαδοκική δεν μιλιούνται πλέον στην Τουρκία.

Ωστόσο, τα επαναλαμβανόμενα κύματα μετανάστευσης από την Τραπεζούντα, σε συνδυασμό με την επιρροή της κυρίαρχης τουρκόφωνης πλειοψηφίας, έχουν αφήσει τη διάλεκτο ευάλωτη στον αφανισμό. Τα Ρωμέικα έχουν ταξινομηθεί ως «σίγουρα υπό εξαφάνιση» από την UNESCO και ως «σοβαρά απειλούμενο» από την Εγκυκλοπαίδεια των Απειλούμενων Γλωσσών του Κόσμου.

Κινδυνεύει σοβαρά να εξαφανιστεί μέσω περαιτέρω επαφής με τα τουρκικά, που είναι η κύρια γλώσσα της κοινότητας. Το πιο σημαντικό, τα Ρωμέικα απειλούνται να εξαφανιστούν επειδή τα παιδιά δεν το μιλούν πλέον.