Σημαντική ανακάλυψη – Οι επιστήμονες βρήκαν το «σκοτεινό οξυγόνο» που παράγεται στα βάθη των ωκεανών

Οι επιστήμονες ανακάλυψαν το «σκοτεινό οξυγόνο» που παράγεται στα βάθη των ωκεανών, προφανώς από κομμάτια μετάλλων στον πυθμένα της θάλασσας. Περίπου το μισό οξυγόνο που αναπνέουμε προέρχεται από τον ωκεανό. Μέχρι τώρα γνωρίζαμε ότι ήταν προϊόν φωτοσύνθεσης θαλασσινής χλωρίδας, κάτι που απαιτεί ηλιακό φως.

Ομως σε βάθος πέντε χιλιομέτρων, εκεί που δεν μπορεί να διεισδύσει το ηλιακό φως, το οξυγόνο φαίνεται να παράγεται από φυσικά μεταλλικά «οζίδια» που διασπούν το θαλασσινό νερό σε υδρογόνο και οξυγόνο. Αρκετές εταιρείες εξόρυξης σχεδιάζουν να συλλέξουν αυτά τα οζίδια. Οι ειδικοί στις θαλάσσιες βιοεπιστήμες φοβούνται ότι κάτι τέτοιο θα μπορούσε να διαταράξει την παραγωγική διαδικασία τους, η οποία ανακαλύφθηκε πρόσφατα, και να βλάψουν κάθε θαλάσσια ζωή που εξαρτάται από το οξυγόνο που αυτά παράγουν, σημειώνει το BBC. «Το είδα για πρώτη φορά το 2013: μια τεράστια ποσότητα οξυγόνου παράγεται στον πυθμένα της θάλασσας, σε απόλυτο σκοτάδι» εξηγεί ο επικεφαλής ερευνητής καθηγητής Αντριου Σουίτμαν από τη Σκωτσέζικη Ενωση για τις Θαλάσσιες Βιοεπιστήμες. «Απλώς το αγνόησα γιατί είχα μάθει, όπως όλοι, ότι οξυγόνο παίρνεις μόνο μέσω της φωτοσύνθεσης. Τελικά συνειδητοποίησα ότι για χρόνια αγνοούσα αυτή τη δυνητικά τεράστια ανακάλυψη» είπε στο BBC News.

WATCH: In a new @NatureGeosci paper published today, deep-sea scientists led by Prof Andrew Sweetman of SAMS have found a new mechanism for oxygen production.

'Dark oxygen' occurs at thousands of metres below the sea surface!

Read the paper: https://t.co/osUMmRjgHn#DarkOxygen pic.twitter.com/qidTG0AjhE

— Scottish Association for Marine Science (@SAMSoceannews) July 22, 2024

Αυτός και οι συνάδελφοί του πραγματοποίησαν την έρευνά τους σε μια θαλάσσια περιοχή με μεγάλο βάθος, μεταξύ Χαβάης και Μεξικού – μέρος μιας τεράστιας λωρίδας θαλάσσιου πυθμένα που καλύπτεται με αυτούς τους μεταλλικούς όζους. Τα οζίδια σχηματίζονται όταν τα διαλυμένα μέταλλα στο θαλασσινό νερό συγκεντρώνονται σε θραύσματα ή άλλα συντρίμμια. Είναι μια διαδικασία που διαρκεί εκατομμύρια χρόνια. Και επειδή αυτά τα οζίδια περιέχουν μέταλλα όπως λίθιο, κοβάλτιο και χαλκό –τα οποία χρειάζονται για την κατασκευή μπαταριών– πολλές εταιρείες εξόρυξης αναπτύσσουν τεχνολογία ώστε να τα συλλέξουν και να τα φέρουν στην επιφάνεια. Ομως ο καθηγητής Σουίτμαν εξηγεί ότι το «σκοτεινό οξυγόνο» που παράγουν θα μπορούσε επίσης να υποστηρίξει τη ζωή στον πυθμένα της θάλασσας. Και η ανακάλυψή του, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Nature Geoscience, εγείρει νέες ανησυχίες σχετικά με τους κινδύνους των προτεινόμενων εγχειρημάτων εξόρυξης βαθέων υδάτων. Οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι τα μεταλλικά οζίδια είναι σε θέση να παράγουν οξυγόνο ακριβώς επειδή λειτουργούν σαν μπαταρίες.

A mysterious phenomenon first observed in 2013 aboard a vessel in a remote part of the Pacific Ocean appeared so preposterous, it convinced ocean scientist Andrew Sweetman that his monitoring equipment was faulty. https://t.co/p7d0fL08gT

— ABC 7 Chicago (@ABC7Chicago) July 23, 2024

«Αν βάλεις μια μπαταρία στο θαλασσινό νερό, αρχίζει να αφρίζει» εξήγησε ο καθηγητής στο BBC. «Αυτό συμβαίνει επειδή το ηλεκτρικό ρεύμα στην πραγματικότητα διασπά το θαλασσινό νερό σε οξυγόνο και υδρογόνο – που είναι οι φυσαλίδες. Πιστεύουμε ότι αυτό συμβαίνει με τα οζίδια στη φυσική τους κατάσταση». «Είναι σαν μια μπαταρία σε έναν φακό. Βάζεις μια μπαταρία, δεν ανάβει. Βάζεις δύο και έχεις αρκετή τάση για να τον ανάψεις. Ετσι, όταν τα οζίδια κάθονται στον πυθμένα της θάλασσας σε επαφή το ένα με το άλλο, λειτουργούν από κοινού – όπως πολλές μπαταρίες». Οι ερευνητές έθεσαν αυτή τη θεωρία σε δοκιμασία στο εργαστήριο, συλλέγοντας και μελετώντας τα μεταλλικά οζίδια στο μέγεθος μιας πατάτας. Τα πειράματά τους μέτρησαν τις τάσεις στην επιφάνεια κάθε μεταλλικού σβώλου – ουσιαστικά την ισχύ του ηλεκτρικού ρεύματος. Βρήκαν ότι είναι σχεδόν ίση με την τάση μιας τυπικής μπαταρίας μεγέθους ΑΑ. Αυτό σημαίνει, λένε, ότι οι όζοι που επικάθονται στον βυθό της θάλασσας θα μπορούσαν να δημιουργήσουν ηλεκτρικά ρεύματα αρκετά μεγάλα ώστε να διασπάσουν ή να ηλεκτρολύσουν μόρια θαλασσινού νερού. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι η ίδια διαδικασία –παραγωγή οξυγόνου με μπαταρίες, που δεν απαιτεί φως και βιολογική διαδικασία– θα μπορούσε να γίνεται σε άλλους πλανήτες, δημιουργώντας περιβάλλοντα πλούσια σε οξυγόνο, όπου η ζωή θα ήταν δυνατό να ευδοκιμήσει. Η Ζώνη Κλάριον-Κλίπερτον, όπου έγινε η ανακάλυψη, είναι μια τοποθεσία που ήδη διερευνάται από διάφορες εταιρείες εξόρυξης βυθού, οι οποίες αναπτύσσουν τεχνολογία για τη συλλογή των οζιδίων και τη μεταφορά τους σε ένα πλοίο.

Η Εθνική Υπηρεσία Ωκεανών και Ατμόσφαιρας των ΗΠΑ (NOAA) έχει προειδοποιήσει ότι η εξόρυξη στον βυθό της θάλασσας θα μπορούσε να «καταλήξει στην καταστροφή της ζωής και του υποθαλάσσιου οικοσυστήματος στις εξορυσσόμενες περιοχές». Περισσότεροι από 800 επιστήμονες από 44 χώρες έχουν υπογράψει επιστολή υπογραμμίζοντας τους περιβαλλοντικούς κινδύνους και ζητούν παύση της εξορυκτικής δραστηριότητας. Νέα είδη ανακαλύπτονται συνεχώς στους βυθούς των ωκεανών – λέγεται συχνά ότι γνωρίζουμε περισσότερα για την επιφάνεια της Σελήνης παρά για τον βυθό της Γης.

Και αυτή η ανακάλυψη υποδηλώνει ότι τα ίδια τα οζίδια θα μπορούσαν να παρέχουν το οξυγόνο για να υποστηρίξουν τη ζωή εκεί. Ο καθηγητής Μάρεϊ Ρόμπερτς, θαλάσσιος βιολόγος από το Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου, είναι ένας από τους επιστήμονες που υπέγραψαν τη διαμαρτυρία κατά της εξόρυξης. «Υπάρχουν ήδη συντριπτικές ενδείξεις ότι η εξόρυξη σε πεδία οζιδίων βαθέων υδάτων θα καταστρέψει οικοσυστήματα που μετά βίας καταλαβαίνουμε» είπε στο BBC News. «Επειδή αυτά τα πεδία καλύπτουν τόσο τεράστιες περιοχές του πλανήτη μας, θα ήταν τρελό να προχωρήσουμε στην εξόρυξη βαθέων υδάτων γνωρίζοντας ότι μπορεί να αποτελούν σημαντική πηγή παραγωγής οξυγόνου».