Ένα σπάνιο εύρημα σε σπήλαιο μπορεί ξαναγράψει την ιστορία

Αρχαιολόγοι ανακάλυψαν πέτρινα εργαλεία και οστά ζώων σε ένα βαθύ σπήλαιο στο νησί Τιμόρ στον Ειρηνικό, γεγονός που μας αναγκάζει να επανεξετάσουμε το πότε και πώς οι άνθρωποι στην αρχαιότητα μετανάστευσαν για πρώτη φορά στην Αυστραλία.

Σύμφωνα με αρχαιολογικές ενδείξεις, οι άνθρωποι έφτασαν στην Αυστραλία πριν από τουλάχιστον 65.000 χρόνια. Αυτοί οι πρωτοπόροι ήταν μέρος ενός πρώιμου κύματος ανθρώπων που ταξίδευαν ανατολικά από την Αφρική, μέσω της Ευρασίας, και τελικά στην Αυστραλία και τη Νέα Γουινέα. Αλλά αυτό ήταν μόνο ένα από τα πολλά κύματα μετανάστευσης στην ιστορία αποικισμού του πλανήτη. Αυτά τα κύματα πιθανότατα προήλθαν από την κλιματική αλλαγή και την ικανότητα των ομάδων να προσαρμόζονται σε ένα ευρύ φάσμα περιβαλλόντων.

Η νέα έρευνα
Σε νέα έρευνα που δημοσιεύτηκε στο Nature Communications, προέκυψαν στοιχεία ότι ένα μεγάλο κύμα μετανάστευσης έφτασε στο νησί του Τιμόρ όχι πολύ μετά από 50.000 χρόνια πριν. Οι εργασίες στο βραχώδες καταφύγιο Laili υποδεικνύει ότι οι άνθρωποι που έφτασαν για πρώτη φορά στην Αυστραλία πριν από περίπου 65.000 χρόνια ήρθαν μέσω της Νέας Γουινέας, ενώ το Τιμόρ και άλλα νότια νησιά αποικίστηκαν μόνο από ένα μεταγενέστερο κύμα εποίκων.

Πιθανές διαδρομές για την Αυστραλία
Ο Τιμόρ θεωρούνταν από καιρό ως ένα πιθανό νησί-γέφυρα για την πρώτη ανθρώπινη μετανάστευση μεταξύ της ηπειρωτικής Νοτιοανατολικής Ασίας και της Αυστραλίας και της Νέας Γουινέας. Την εποχή αυτών των αρχαίων μεταναστεύσεων, η στάθμη της θάλασσας ήταν χαμηλότερη, επομένως πολλά από τα σημερινά νησιά της Νοτιοανατολικής Ασίας ενώνονταν με την ηπειρωτική χώρα σε μια περιοχή γνωστή ως Σούντα, ενώ η Αυστραλία και η Νέα Γουινέα ενώνονταν σε μια ενιαία ήπειρο γνωστή ως Σαχούλ.

Τα νησιά μεταξύ της Σούντα στα δυτικά και της Σαχούλ στα ανατολικά είναι γνωστά ως Wallacaea. Αυτά τα νησιά δεν έχουν συνδεθεί ποτέ ούτε μεταξύ τους ούτε με την ηπειρωτική χώρα, λόγω των βαθιών καναλιών που τα χωρίζουν. Αυτό σημαίνει ότι ακόμη και όταν η στάθμη της θάλασσας ήταν πολύ χαμηλότερη από τη σημερινή, παρέμειναν νησιά.

Τα ίχνη ανθρώπινης παρουσίας
Η αναζήτηση στοιχείων για πρόωρες μεταναστεύσεις στο Τιμόρ έχει παρακωλυθεί από την έλλειψη κατάλληλων ιζημάτων σε σπηλιές και καταφύγια σε βράχους.

Ωστόσο, οι ερευνητές βρήκαν μία μοναδική πηγή αποδεικτικών στοιχείων στο καταφύγιο βράχων Laili, με θέα στον ποταμό Laleia στο κεντρικό-βόρειο Τιμόρ-Λέστε. Σε αντίθεση με άλλες περιοχές στην περιοχή, το Laili διατήρησε βαθιά ιζήματα που χρονολογούνται μεταξύ 59.000 και 54.000 χρόνια πριν, τα οποία δεν περιείχαν κανένα σημάδι ανθρώπινης παρουσίας.

Πάνω από αυτά τα στρώματα εντοπίστηκαν ξεκάθαρα σημάδια ανθρώπινης παρουσίας, στο χώμα που εμφανίστηκε πριν από περίπου 44.000 χρόνια. Αυτό παρέχει σαφή στοιχεία για το ότι ενώ οι άνθρωποι αρχικά απουσίαζαν από την περιοχή και το τοπικό τοπίο, στη συνέχεια έφθασαν σε – πιθανώς – σημαντικούς αριθμούς

Από άλλες έρευνες, γνωρίζουμε επίσης ότι υπάρχουν αποδεικτικά στοιχεία ανθρώπους που έφτασαν σε άλλες περιοχές στο Τιμόρ-Λέστε και στο κοντινό νησί Φλόρες μεταξύ 47.000 και 45.000 χρόνια πριν. Όλα αυτά τα στοιχεία μαζί υποστηρίζουν την άποψη ότι οι άνθρωποι έφτασαν στην περιοχή μόνο εκείνη την εποχή.

Τι έδειξε η ανάλυση των ιζημάτων
Η ανάλυση των στρωμάτων ιζημάτων στο Laili υποδηλώνει ότι οι άνθρωποι έφτασαν σε μια σκόπιμη και μεγάλης κλίμακας προσπάθεια αποικισμού, αντί για έναν ειδικό οικισμό από ένα μικρό πληθυσμό. Αυτό φαίνεται καθαρά στα πρώτα ίχνη κατοχής, τα οποία περιλαμβάνουν εστίες, πυκνές συσσωρεύσεις πέτρινων εργαλείων από πέτρα και υπολείμματα διατροφής πλούσιας σε ψάρια και οστρακοειδή.

«Χρησιμοποιήσαμε μια τεχνική που λέγεται μικρομορφολογία για να μελετήσουμε τα στρώματα του ιζήματος στο μικροσκόπιο. Μπορούσαμε να δούμε το ίζημα από πριν την εποχή της κατοχής δεν έφερε σημάδια ανθρώπινης παρουσίας. Αλλά όταν οι άνθρωποι μετακινήθηκαν στην περιοχή, πολλά ίχνη ανθρώπινο αποικισμού εμφανίστηκαν απότομα, συμπεριλαμβανομένων συμπιεσμένων στρωμάτων που προκλήθηκαν από το πέρασμα των ανθρώπων στο πάτωμα του καταφυγίου», αναφέρουν οι ερευνητές.

Eπαναξιολόγηση της διαδρομής που ακολουθήσαν
Τα ευρήματα, όπως σημειώνουν οι επιστήμονες, μπορεί να οδηγήσουν σε επαναξιολόγηση της διαδρομής και του χρόνου της πρώτης ανθρώπινης μετανάστευσης στη Σαχούλ. Δείχνουν επίσης ότι η μετακίνηση στα νησιά ήταν μια συνεχιζόμενη διαδικασία και όχι ένα μεμονωμένο γεγονός, με την κατάληψη των νότιων νησιών να συμβαίνει χιλιάδες χρόνια μετά τον αρχικό αποικισμό της Αυστραλίας.

Η ένταση της αρχικής κατοχής που διαπιστώθηκε στο Laili υποδεικνύει ότι αυτή η μετανάστευση μπορεί να ήταν αρκετά μεγάλη για να ξεπεράσει τις προηγούμενες μεταναστεύσεις στα νησιά της Νοτιοανατολικής Ασίας και της Αυστραλασίας.

Τα κύματα της πιο πρώιμης εξάπλωσης, συμπεριλαμβανομένων των ανθρώπων που χρησιμοποίησαν το αρχαίο καταφύγιο βράχων Madjebebe στην Αυστραλία, μπορεί να ήταν μικρός αριθμός ανθρώπων που έφτασαν από μια διαφορετική διαδρομή προς τα βόρεια μέσω της Νέας Γουινέας. Το μεταγενέστερο κύμα εξάπλωσης μέσω των νησιών Wallacea μπορεί να αποτέλεσε μια πολύ πιο σημαντική άφιξη ανθρώπων στη Σαχούλ.

Η απουσία ανθρώπινης παρουσίας στο Τιμόρ πριν από 50.000 χρόνια δείχνει ότι οι άνθρωποι έφτασαν στο νησί αργότερα από ό,τι θεωρούσαν οι επιστήμονες. Αυτό υποστηρίζει τη θεωρία ότι οι άνθρωποι έφτασαν για πρώτη φορά στην Αυστραλία μέσω της Νέας Γουινέας και όχι μέσω του Τιμόρ.

Αυτή η διαδρομή είναι λιγότερο άμεση, αλλά μπορεί να εξηγηθεί από το γεγονός ότι τα νότια νησιά, συμπεριλαμβανομένου του Τιμόρ, έχουν πολύ λιγότερα ζώα που κατοικούν στην ξηρά, για τροφή. Οι πρώτοι άποικοι θα χρειάζονταν την ευελιξία για να ζήσουν με ψάρια και οστρακοειδή. Έτσι, η μετακίνηση σε αυτά τα νότια νησιά θα μπορούσε να είναι πιο δύσκολη από τα βόρεια νησιά που είχαν περισσότερα μεσαίου και μεγάλου μεγέθους χερσαία ζώα.