Μυστικά 700.000 ετών στη Μεγαλόπολη
Εντυπωσιακά αποδεικνύονται τα νέα ευρήματα για τη συγκεκριμένη περιοχή της Πελοποννήσου, τα οποία έφερε στο φως το πενταετές πρόγραμμα επιφανειακής και γεωαρχαιολογικής έρευνας που ολοκλήρωσαν πρόσφατα το υπουργείο Πολιτισμού και η Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών: όπως όλα δείχνουν, στο λιγνιτωρυχείο και στη λεκάνη της Μεγαλόπολης υπήρχε ένα από τα νοτιότερα οικολογικά καταφύγια της Ευρώπης στη διάρκεια των παγετωδών περιόδων του Μέσου Πλειστόκαινου. Μία αρχαιολογική θέση ειδικά, που ονομάζεται «Κυπαρίσσια 4» και εντοπίστηκε στο λιγνιτωρυχείο, κερδίζει πλέον τον τίτλο της παλιότερης χρονολογημένης αρχαιολογικής θέσης στην Ελλάδα. Η ηλικία της; Περίπου 700.000 ετών.
«Με αυτή την ανακάλυψη βάζουμε τον ελλαδικό χώρο στο “παιχνίδι” της εξέλιξης του ανθρώπου και της αποίκισης της Ευρώπης από τους ανθρωπίδες, κάτι με το οποίο η Ελλάδα δεν είχε σχέση μέχρι πρότινος», λέει ο Παναγιώτης Καρκάνας, γεωαρχαιολόγος της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών, που συνδιηύθυνε το πρόγραμμα μαζί με την Ελένη Παναγοπούλου-Καράμπελα της Εφορείας Παλαιοανθρωπολογίας-Σπηλαιολογίας του ΥΠΠΟΑ και την Κατερίνα Χαρβάτη του Πανεπιστημίου του Tίμπινγκεν. Εξίσου σημαντικό, συνεχίζει, είναι ότι δεν βρέθηκε μία, αλλά πέντε νέες θέσεις, συναφείς στρωματογραφικά, που «δένουν» τα αποτελέσματα της έρευνας. Σε αρκετές εντοπίστηκαν κατάλοιπα και οστά από εξαφανισμένα ζώα (από εκείνα τα γιγαντιαία ελάφια και τους μακάκους, αλλά και από προϊστορικούς ελέφαντες, ρινόκερους και ιπποπόταμους), καθώς και λίθινα εργαλεία που είχαν ενίοτε χρησιμοποιηθεί στην επεξεργασία των οστών των ζώων.
«Ενα ερώτημα που θέσαμε», προσθέτει, «ήταν κατά πόσο ο ελλαδικός χώρος αποτέλεσε την περιοχή μέσω της οποίας έγινε η αποίκιση της Ευρώπης από τους πρώιμους ανθρώπους. Διαπιστώνοντας συνεχή ανθρώπινη παρουσία σε ένα τόσο νότιο σημείο, για τόσο μεγάλο διάστημα και συνδυάζοντάς τη με τη γνώση μας ότι η στάθμη του Αιγαίου κατέβαινε πολύ στις παγετώδεις περιόδους –τόσο που οι Κυκλάδες σχεδόν ενώνονταν με την Αττική– συμπεράναμε ότι υπάρχει μεγάλη πιθανότητα το Αιγαίο να αποτελούσε μια “γέφυρα” για το πέρασμα των ανθρώπων στην ευρωπαϊκή ήπειρο».
Βραχιόνιο οστό ελέφαντα, που βρέθηκε στο λιγνιτωρυχείο της Μεγαλόπολης.
Μία ακόμα θέση που εντοπίστηκε στο λιγνιτωρυχείο της Μεγαλόπολης και η οποία χρονολογείται περίπου 300.000 χρόνια πριν, είναι η «Χωρέμη 7». Σημειώνει ο κ. Καρκάνας για τη σημασία της: «Είναι ίσως από τις παλαιότερες της Ευρώπης με λιθοτεχνία της λεγόμενης Μέσης Παλαιολιθικής περιόδου. Τότε αλλάζει ο τρόπος που κατασκεύαζαν εργαλεία οι πρώιμοι άνθρωποι. Βλέπουμε λοιπόν ότι ο ελλαδικός χώρος δεν ήταν στο περιθώριο της συγκεκριμένης εξέλιξης, αλλά έπαιξε σημαντικό ρόλο στη νέα αυτή φάση. Δεν ήταν ένα “αποπαίδι”, που κάποια στιγμή υποδέχθηκε απλώς τη νέα τεχνολογία».
Και τα ζώα όμως, δεν ήταν λιγότερο ικανοποιημένα. Οπως λέει ο κ. Καρκάνας, παρόλο που η μέση ετήσια θερμοκρασία ήταν τότε χαμηλότερη κατά δέκα περίπου βαθμούς Κελσίου, παρόλο που η κορυφή του Ταϋγέτου ήταν καλυμμένη με παγετώνες, οι μικροσυνθήκες της Μεγαλόπολης ευνοούσαν την επιβίωση. «Τα ζώα αυτά είχαν μεγάλη ικανότητα προσαρμογής, αρκεί να μην ήταν παγωμένο το νερό. Το περιβάλλον ήταν κρύο, αλλά και πολύ ιδιαίτερο. Το γνωρίζουμε επειδή η κατάσταση διατήρησης των ευρημάτων είναι τρομακτικά καλή. Βρήκαμε μέχρι και βιοχημικά υπολείμματα λιπιδίων καθώς και ολόκληρα έντομα, που μας δείχνουν με ακρίβεια τη θερμοκρασία του χώματος και του νερού».
Η κάτω γνάθος γιγάντιου ελαφοειδούς. [ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΑΡΚΑΝΑΣ][ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΑΡΚΑΝΑΣ]
«Συνεχής η ανθρώπινη παρουσία, η Ελλάδα δεν ήταν ένα πέρασμα»
Η πρώτη αρχαιολογική θέση στη Μεγαλόπολη, η «Μαραθούσα 1», ανακαλύφθηκε το 2013 υπό τη διεύθυνση της Ελένης Παναγοπούλου του ΥΠΠΟΑ και τοποθέτησε τα ίχνη ανθρώπινης παρουσίας στην περιοχή πριν από 450.000 χρόνια. Οι νέες θέσεις που ανακάλυψε η ομάδα, σχολιάζει η Κατερίνα Χαρβάτη, «έσπρωξαν» την αρχαιότερη μέχρι τώρα γνωστή παρουσία των ανθρωπιδών στον ελλαδικό χώρο κατά 250.000 χρόνια πιο πίσω και μαρτυρούν ότι οι άνθρωποι ζούσαν στην περιοχή για μεγάλες χρονικές περιόδους.
«Με τα ευρήματά μας πλησιάζουμε τις θέσεις από άλλα μέρη της Ευρώπης, όπου ο άνθρωπος εμφανίζεται πριν από ένα εκατομμύριο χρόνια, όπως στην Ιβηρική Χερσόνησο για παράδειγμα. Το γεγονός ότι πλέον έχουμε εντοπίσει αρχαιολογικές θέσεις σε όλη τη στρωματογραφική ακολουθία του ορυχείου, σε συνδυασμό με την ένδειξη ότι οι ανθρωπίδες επέζησαν και στις παγετώδεις περιόδους, είναι μια πολύ ισχυρή ένδειξη ότι κατά πάσα πιθανότητα υπήρξε συνεχής ανθρώπινη παρουσία στην περιοχή και ότι δεν ήταν μόνο πέρασμα αλλά ένα ιδανικό περιβάλλον για τους ανθρωπίδες επί εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια».
Πηγή: kathimerini.gr
Ακολουθήστε το Hellas-now.com στο Facebook και στο Google news. Μπορείτε επίσης να μας βρείτε στο Telegram και στο Twitter
