Τι απέγιναν τα αδέρφια του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου μετά την Άλωση;

Πού κατέληξαν οι Θωμάς και Δημήτριος Παλαιολόγος;
Ο Θωμάς Παλαιολόγος λίγο πριν αλώσουν οι Οθωμανοί την Πόλη, πήρε από τον ναό του Αγίου Ανδρέα την ιερή κάρα του Πρωτοκλήτου. Έτσι, φεύγοντας από την Πελοπόννησο (βρίσκονταν στον Μυστρά) για την Κέρκυρα, κι από την Κέρκυρα για Ανκόνα της Ιταλίας, την πήρε μαζί του.

Στο χρονικό του ο Σφραντζής μας διασώζει την πληροφορία αυτή, λέγοντας πως μόλις έφτασε στην Ανκόνα πήγε κατευθείαν στην Ρώμη για να παραδοθεί η κεφαλή του λειψάνου στον Πάπα Πίο τον Β‘. Τελικά σε μια μεγαλοπρεπή τελετή την κάρα του Πρωτοκλήτου Αγίου Ανδρέα την παρέδωσε ο Βησσαρίων στον Πάπα.

Ο Δεσπότης Θωμάς Παλαιολόγος άρεσε πολύ στη Ρώμη, παρόλο που ήταν πενήντα χρονών ήταν πολύ όμορφος άντρας, όλοι έλεγαν ότι ήταν ο ομορφότερος των Παλαιολόγων. Η κόρη του Ελένη βασίλισσα της Σερβίας, σύζυγος του Λαζάρου, είχε καταφύγει και αυτή στην Κέρκυρα μαζί με την πεθερά της (χήρα του ηγεμόνα των Σέρβων Γεωργίου Μπράνκοβιτς η οποία πέθανε στην Κέρκυρα). Η Ελένη πέρασε και αυτή στην Ιταλία.

Αργότερα με την βοήθεια του Πάπα, ο Θωμάς προσπάθησε να φέρει το 1465 από την Κέρκυρα τους δύο γιους του (Ανδρέα και Εμμανουήλ) και την ανύπαντρη κόρη του Ζωή. Η σύζυγος του Θωμά, η Αικατερίνη (κόρη του Κενταυρίωνος Ζαχαρία), είχε πεθάνει στην Κέρκυρα το 1462.

Δυστυχώς για τον Θωμά, δεν κατάφερε να δει τα παιδιά του όταν έφτασαν στην Ιταλία το ίδιο έτος, είχε πεθάνει λίγες εβδομάδες πριν τον Μάιο του 1465.

Ο Πάπας Παύλος ο Β‘ που διαδέχθηκε τον Πίο Β’ μας λέει ο Σφραντζής, ότι έταξε να δίνει κάθε μήνα στα παιδιά του από τριακόσια δουκάτα μέσω του παιδαγωγού τους Βησσαρίων. Ολόκληρη η επιστολή του προς τον Πάπα υπάρχει στο χρονικό του Σφραντζή.

Την ώρα που ο Θωμάς πέθαινε αυτοεξόριστος στην Ιταλία, ο αδερφός του Δημήτριος όπως μας πληροφορεί ο Κριτόβουλος απολάμβανε τρώγοντας και κυνηγώντας, τα μεγάλα εισοδήματα που του είχε παραχωρήσει ο γαμπρός του Μεχμέτ Β’ που είναι και το σωστό του όνομα, ή όπως συνηθίζεται να ονομάζεται στην Ελλάδα (Μωάμεθ ο Πορθητής).

Ναι σωστά διαβάσατε, γαμπρός του, διότι μετά την άλωση πάντρεψε την κόρη του Ελένη με τον Μεχμέτ Β’ και εκείνος τον έκανε Δεσπότη της Ίμβρου, της Λήμνου, της Θάσου και της Σαμοθράκης. Επίσης, του παραχώρησε τον Αίνο και την παραλία της Θράκης μέχρι τις εκβολές του Έβρου ποταμού εισπράττοντας τεράστιους φόρους για λογαριασμό του.

Όπως μας πληροφορεί ο Σφραντζής γύρω στο 1467 οι σχέσεις τους διαταράχθηκαν. Ο Σουλτάνος αφαίρεσε από τον πεθερό του Δημήτριο Παλαιολόγο την διοίκηση και τα εισοδήματα των τόπων, που του είχε παραχωρήσει, τον παραμέλησε αρκετό καιρό, αλλά στο τέλος πάλι τον λυπήθηκε και του έδωσε προμήθεια από το καμέρκιο του αλεύρου, 50.000 άσπρα το χρόνο.

Στο τέλος ο Δημήτριος μπήκε σε μοναστήρι και πέθανε λέγοντας τα τελευταία του λόγια για την όμορφη και θαυμάσια κόρη του Ελένη, λίγους μήνες μετά τον θάνατό της το σωτήριο έτος 1470.

Αυτή λοιπόν ήταν η τύχη των δύο αδελφών του τελευταίου αυτοκράτορα της Βυζαντινής αυτοκρατορίας Κωνσταντίνου ΙΑ Παλαιολόγου.

Θα αναρωτηθεί κανείς βέβαια, πως εφόσον ο αδερφός τους έδωσε την ύστατη μάχη για την υπεράσπιση της πόλης μέχρι το τέλος, γιατί ενώ ήταν στον Μυστρά και όχι πλάι του να πολεμάνε στις επάλξεις των τειχών μαζί με όλους τους υπερασπιστές, με το άκουσμα του θανάτου του αδερφού τους δεν στέφθηκε ένας από τους δύο αυτοκράτορας ώστε να μην μείνει ακέφαλη η αυτοκρατορία και ας είχαν την ίδια τύχη με τον αδερφό τους;

Μπατζακίδης Φ. Γεώργιος
Απόφοιτος του ΕΑΠ τμήμα ανθρωπιστικών σπουδών με μεταπτυχιακές σπουδές στον Ελληνικό πολιτισμό και Ιστορία.
Υποψήφιος Διδάκτωρ της Οθωμανικής Ιστορίας