Τον Ιανουάριο του 2017 η Σουηδία όρισε μια επιτροπή άμυνας με αντικείμενο να μελετήσει και να καταθέσει ένα ολοκληρωμένο σχέδιο ενίσχυσης των επιχειρησιακών ικανοτήτων των Σουηδικών Ενόπλων Δυνάμεων..
και «αύξησης της αντοχής της κοινωνίας στον πόλεμο», στο πλαίσιο της υιοθέτησης του δόγματος της ολοκληρωτικής άμυνας. Η επιτροπή ολοκλήρωσε το έργο της και κατέθεσε τις αρχικές (βασικές) προτάσεις της τον Δεκέμβριο του 2017. Πρόκειται για μια ενδιαφέρουσα θεώρηση της αντίληψης περί άμυνας, από την οποία πιστεύουμε ότι η Ελλάδα θα μπορούσε να αντλήσει πολύτιμα συμπεράσματα-διδάγματα.
Ευθύμιος Λάζος defenvereview.gr
Το χρονοδιάγραμμα μετάβασης της Σουηδίας στο νέο δόγμα έχει προσδιοριστεί για την περίοδο 2021-2025. Η απόφαση για την αλλαγή του δόγματος και της αντίληψης για το πιο κομμάτι της κοινωνίας πρέπει να είναι επιφορτισμένο για την άμυνα της Σουηδίας άλλαξε το 2014, μετά την προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία. Η πρώτη μεγάλη αλλαγή στην αντίληψη των Σουηδών κυβερνόντων και επιτελών, ήρθε με την παραδοχή ότι η ασφάλεια, η αποτροπή και η άμυνα είναι τρία (3) διαδοχικά «σκαλοπάτια» της ίδια «σκάλας» που ονομάζεται «επιβίωση της Σουηδίας».
Ασφάλεια σημαίνει μέσα και διαδικασίες, εν καιρώ ειρήνης, για την προστασία των πολιτών και των υποδομών της χώρας από κίνδυνο ή απώλεια. Αυτό είναι το πρώτο σκαλοπάτι. Σε περίοδο κρίσης ή καταστάσεων χαμηλής έντασης, ενεργοποιείται το δεύτερο σκαλοπάτι της αποτροπής, δηλαδή της προβολής ισχύος των Σουηδικών Ενόπλων Δυνάμεων, έτσι ώστε ο επίδοξος αντίπαλος να πεισθεί ότι το πιθανό όφελος τυχόν επίθεσης ή άλλης εχθρικής ενέργειας εκ μέρους του, θα είναι μικρότερο του πιθανού κόστους.
Το τρίτο σκαλοπάτι, αυτό της άμυνας, σημαίνει κινητοποίηση του συνόλου της Σουηδίας (Ένοπλες Δυνάμεις και πολίτες) για τη διασφάλιση της εθνικής ανεξαρτησίας και της εδαφικής ακεραιότητας.
Η συγκεκριμένη αντίληψη άμυνας διαφέρει από την προ 2014 αντίληψη περί δράσης σε δύο (2) επίπεδα: Στο εθνικό (δράση των Σουηδικών Ενόπλων Δυνάμεων) και στο διεθνές (αναζήτηση συμμαχιών, κινητοποίηση διπλωματικών διαύλων κ.ά.). Το νομοσχέδιο για την εθνική άμυνα του 2015 αναφέρει χαρακτηριστικά: «Η Σουηδία δεν θα μείνει απαθής εάν ένα μέλος της ΕΕ ή μια σκανδιναβική χώρα υποστεί καταστροφή ή επίθεση. Περιμένουμε από τις χώρες αυτές να αναλάβουν παρόμοια δράση εάν η Σουηδία αντιμετωπίσει ίδιες καταστάσεις. Η Σουηδία θα πρέπει να είναι σε θέση να προσφέρει και να λάβει πολιτική και στρατιωτική υποστήριξη στο εξωτερικό και από το εξωτερικό».
Σύμφωνα με το δόγμα της ολοκληρωτικής άμυνας οι Ένοπλες Δυνάμεις της Σουηδίας δεν θα είναι μόνες στην προάσπιση της χώρας.
Το 2017, εκτός από τον ορισμό της επιτροπής άμυνας η Σουηδία έλαβε και κάποιες σημαντικές, προπαρασκευαστικές, αποφάσεις: Αύξηση των αμυντικών δαπανών, μετά από σχεδόν 20 χρόνια, επαναφορά της υποχρεωτικής θητείας και επαναφορά της στρατιωτικής παρουσίας στο νησί Gotland της Βαλτικής Θάλασσας. Η αντίληψη περί ολοκληρωτικής άμυνας αφορά τις Ένοπλες Δυνάμεις, αλλά περισσότερο αφορά την κοινωνία της χώρας και την προετοιμασία της, ηθικά και υλικά, για την περίπτωση ενός πολέμου.
Το γιατί πρέπει η σουηδική κοινωνία να προετοιμαστεί το αναφέρει η ίδια η έκθεση: «Τις τελευταίες δεκαετίες η Σουηδία έχει γνωρίσει σημαντική κοινωνική αλλαγή. Για παράδειγμα, η οικονομία της χώρας εξαρτάται από τη συνεχή ροή ηλεκτρικής ενέργειας, πληροφοριών, μεταφορών και χρηματοοικονομικών συναλλαγών. Ταραχή ή διακοπή αυτών των ροών σε αγαθά και υπηρεσίες θα έχει άμεσες συνέπειες στο μεγαλύτερο μέρος της κοινωνίας. Τα συστήματα ηλεκτρονικών επικοινωνιών δεν έχουν σχεδιαστεί να επιχειρούν σε πολεμικές καταστάσεις και οι κυβερνοεπιθέσεις είναι μια σοβαρή απειλή. Πρώην δημόσιες υπηρεσίες πλέον βρίσκονται στα χέρα ιδιωτών. Αυτές οι αλλαγές είναι σημαντικές για την ολοκληρωτική άμυνα».
Με το νέο δόγμα και κατόπιν απόφασης της κυβέρνησης όλοι οι κοινωνικοί φορείς, δημόσιοι και ιδιωτικοί εμπλέκονται στην πολεμική προσπάθεια: Το κοινοβούλιο, η κυβέρνηση, οι κρατικές υπηρεσίες, η τοπική αυτοδιοίκηση και ο ιδιωτικός τομέας, όλοι συνδράμουν στην πολεμική προσπάθεια της χώρας. Σύμφωνα με τις προτάσεις της επιτροπής όλη η Σουηδία θα πρέπει να είναι σε θέση να συνδράμει την πολεμική προσπάθεια για ένα διάστημα τριών (3) μηνών.
Μετά το τρίμηνο θα πρέπει να έχει κινητοποιηθεί η διεθνής κοινότητα και να έχουν πάψει οι εχθροπραξίες. Η μετάβαση από το καθεστώς ειρήνης στο καθεστώς πλήρους, ολοκληρωτικής κινητοποίησης θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί εντός επτά (7) ημερών, το αργότερο και στη χειρότερη περίπτωση.
Οι πολίτες της χώρας θα πρέπει να έχουν εξασφαλισμένες προμήθειες τροφής, νερού και φαρμάκων για διάστημα επτά (7) ημερών, δηλαδή χωρίς να έχουν ανάγκη της κρατικής μέριμνας. Εξαιρούνται οι ανήμποροι, κυρίως ηλικιωμένοι, για τους οποίους το κράτος θα πρέπει να συνδράμει. Όσοι εντάσσονται σ’ αυτή την κατηγορία θα πρέπει να έχουν γνωστοποιήσει στο κράτος τον τόπο διαμονής τους, τις ανάγκες που έχουν (για παράδειγμα σε φάρμακα ή ειδική διατροφή) και την κατάσταση της υγείας τους (νοητικά προβλήματα, κινητικά προβλήματα κ.ά.).
Ένοπλες Δυνάμεις, πολίτες και κοινωνία, ως σύνολο, συνδράμουν στην ολοκληρωτική άμυνα της Σουηδίας.
Σύμφωνα με την επιτροπή το υψηλό ηθικό είναι κεφαλαιώδους σημασίας για την επιτυχημένη εφαρμογή της ολοκληρωτικής άμυνας. Υψηλό ηθικό σημαίνει την αβίαστη επιθυμία του πολίτη για δράση και προστασία του έθνους και της χώρας. Αλλά για να γίνει αυτό θα πρέπει ο πολίτης να γνωρίζει με ακρίβεια τι πρέπει να κάνει σε διάφορα πολεμικά σενάρια, ενός βομβαρδισμού για παράδειγμα.
Αλλά πάνω απ’ όλα σημαίνει πειθαρχία, η οποία σε καιρό πολέμου σημαίνει τήρηση του νόμου, δηλαδή όχι αναρχία. Αυτή η τάξη οδηγεί στη διατήρηση της κοινωνικής συνοχής, βασική προαπαιτούμενο της ολοκληρωτικής άμυνας.