Το μυστικό της Ακρόπολης

Στην αρχική φωτογραφία βλέπουμε τα απομεινάρια του αρχικού προ – Παρθενώνα που κατέστρεψαν στην επιδρομή τους οι Πέρσες. Ότι υλικό απέμεινε από τους παλιούς ναούς της Ακρόπολης, οι αρχαίοι τα χρησιμοποίησαν για να οχυρώσουν τα τείχη της Ακρόπολης.

Οι Πέρσες κατέστρεψαν την Ακρόπολη

Το 480 π.Χ. οι Πέρσες πραγματοποίησαν τη δεύτερη μεγάλη εκστρατεία τους. Μετά τη νίκη τους στην μάχη των Θερμοπυλών, προχώρησαν στην εκκενωμένη Αθήνα και κατέστρεψαν την Ακρόπολη με τους ιερούς ναούς και όλα τα ιερά αναθήματα. Ήταν μια από τις μεγαλύτερες καταστροφές που υπέστη ο ιερός βράχος στην ιστορία του. Οι εισβολείς στη συνέχεια διώχθηκαν με τη Ναυμαχία της Σαλαμίνας (480 π. Χ.) και τη μάχη των Πλαταιών (479 π.Χ.). Δυόμισι χιλιάδες χρόνια μετά μπορούμε να δούμε τα πειστήρια της τρομακτικής επιδρομής.

Οι Αθηναίοι, μόλις επέστρεψαν στην πόλη τους, άρχισαν να σχεδιάζουν την ανοικοδόμηση της Ακρόπολης, ενώ παράλληλα οχύρωσαν τα Προπύλαια για την αποφυγή νέας λεηλασίας. Κατόπιν έθαψαν τα απομεινάρια της καταστρεπτικής μανίας των Περσών, σαν να έθαβαν νεκρούς και χρησιμοποίησαν κομμάτια από τα χαλάσματα σαν υλικό για τα καινούργια οικοδομήματα.

Τα υπολείμματα των πρώτων ναών χρησιμοποιήθηκαν για την κατασκευή των τειχών. Ακριβώς κάτω από το Ερεχθείο διακρίνουμε την σειρά των κιόνων (δεξιά). Κατά την διάρκεια των εργασιών ένα τμήμα κίονα (αριστερά) αποκολλήθηκε και κατρακύλησε από μεγάλο ύψος. Ο επισκέπτης μπορεί σήμερα να το συναντήσει στον περίπατό του περιμετρικά της Ακρόπολης στην Βόρεια κλιτύ.
Φωτο: Χρ. Βασιλόπουλος.

Ήταν μια κίνηση με διπλή σημασία. Αφενός οι λόγοι ήταν πρακτικοί, καθώς ήταν δύσκολο να ανέβουν άμεσα στο βράχο νέα οικοδομικά υλικά, αλλά οι Αθηναίοι ήθελαν να δώσουν έμφαση και συμβολισμό στη νέα προσπάθεια. Η χρήση των παλαιών κιόνων θα βοηθούσε τις επόμενες γενιές να έχουν μνήμη της καταστροφής, αλλά και να είναι σε εγρήγορση ώστε να μην βρεθούν στην ίδια θέση με αυτούς. Ετσι τοποθέτησαν τα απομεινάρια των κιόνων στο βορεινό τείχος.

Ο Προ- Παρθενώνας και τα μνημεία πριν από τον Περικλή

Κατά την αρχαϊκή περίοδο, περίπου το 520 π.Χ και πριν από την έναρξη των Περσικών Πολέμων, στην Ακρόπολη χτίστηκαν οι πρώτοι μνημειώδεις ναοί. Ο πρώτος χτίστηκε γύρω στο 560 π.Χ. στη θέση όπου βρίσκεται σήμερα ο Παρθενώνας. Αυτός ο ναός ήταν αφιερωμένος στη θεά Αθηνά, προστάτιδα της πόλης και τα αετώματά του κοσμούνταν από γλυπτά που αναπαριστούσαν λιοντάρια και μυθικά όντα.

Ο δεύτερος μεγάλος ναός χτίστηκε στα 520 π.Χ. λίγο πιο βόρεια από τον προηγούμενο. Αυτός είναι γνωστός και ως «αρχαίος νεώς» και αφιερώθηκε στην Αθηνά Πολιάδα. Τα αετώματά του κοσμήθηκαν με μαρμάρινα γλυπτά που αναπαριστούσαν τη Γιγαντομαχία.

Μετά τη μάχη του Μαραθώνα το 490 π.Χ. και με την έλευση της Δημοκρατίας, ο πρώτος ναός της Αθηνάς που χτίστηκε στα μέσα του 6ου αιώνα π.Χ. κατεδαφίστηκε για άγνωστους λόγους και στη θέση του ξεκίνησε η ανέγερση του πρώτου ναού από μάρμαρο, του «προπαρθενώνα» ή «εκατόμπεδου». Ο ναός αυτός θα μείνει ημιτελής, καθώς ξεκινά η δεύτερη περίοδος των Περσικών Πολέμων.

Στη θέση του, στα ίδια θεμέλια και με πολλά από τα ίδια αρχιτεκτονικά μέλη θα χτιστεί αργότερα ο Παρθενώνας των Κλασικών χρόνων. Τότε χτίστηκαν επίσης και τα πρώτα προπύλαια, που έμειναν ημιτελή, καθώς και ο πρώτος ναός της Αθηνάς Νίκης, ύστερα από τη νίκη στον Μαραθώνα, τα θεμέλια του οποίου σώζονται ακόμα κάτω από τον κλασικό ναό. Ακόμα, το Πελασγικό τείχος επισκευάστηκε.

Όλα τα οικοδομήματα, μαζί με την πόλη, ισοπεδώθηκαν το 480 π.Χ. από τον Πέρση στρατηγό Μαρδόνιο.

«Στο διάβα του χρόνου όμως τα τείχη πάθανε ζημιές επισκευαζόντουσαν συνεχώς, υπάρχουν αντηρίδες πολύ αργότερα. Έτσι όλες οι αντηρίδες είναι πολύ ύστερες και κυρίως τα φράγκικα και οθωμανικά χρόνια. Δηλαδή κάποια στιγμή η Ακρόπολη έγινε ξανά οχυρό και όπως εξήγησε στη Μηχανή του Χρόνου η Διευθύντρια της Α΄Εφορίας Αρχαιοτήτων Αθηνών, Ελένη Μπάνου «έχασε τον καθαρά θρησκευτικό της χαρακτήρα».

[mixanitouxronou.gr, ancientathens3D]