Οι αρχαιολόγοι που εργάζονται στις ανασκαφές στην περιοχή IX, Insula 10, κοντά στις πλαγιές της αρχαίας πόλης της Πομπηίας, ανακάλυψαν μια φυλακή-αρτοποιείο όπου έκλειναν σκλάβους εργάτες και γαϊδούρια με δεμένα μάτια και τους εκμεταλλεύονταν για την παραγωγή ψωμιού.
Η τελευταία ανακάλυψη στην Πομπηία δείχνει την πιο σκληρή πλευρά της αρχαίας ρωμαϊκής κοινωνίας. Ένα στενό δωμάτιο χωρίς θέα στον έξω κόσμο και μικρά παράθυρα ψηλά στον τοίχο με σιδερένιες ράβδους αποκαλύφθηκε κατά τη διάρκεια των ανασκαφών, που αποτελούν μέρος ενός μεγαλύτερου έργου για τη στερέωση των πλαγιών γύρω από τις ανεξερεύνητες περιοχές της πόλης.
Σε ένα άρθρο που δημοσιεύτηκε από το επίσημο E-Journal του Αρχαιολογικού Πάρκου της Πομπηίας, οι ανακαλύψεις περιγράφουν με ακρίβεια αυτή την κλειστοφοβική εγκατάσταση ως «ένα αρτοποιείο-φυλακή, όπου οι σκλάβοι εργάτες και τα γαϊδούρια περιορίζονταν και τους εκμεταλλεύονταν για να αλέσουν τα σιτηρά που απαιτούνταν για να φτιάξουν ψωμί».
Το αρτοποιείο δεν έμοιαζε μια εγκατάσταση αρτοποιίας. Τα μικροσκοπικά παράθυρα που έχουν βρεθεί στο δωμάτιο, τρυπημένα από σιδερένιες ράβδους, άφηναν να μπει ένα πενιχρό φως και δεν άνοιγαν προς τα έξω. Μέσα, σκλάβοι άντρες και γυναίκες και ζώα ζούσαν, κοιμόντουσαν και άλεθαν σιτηρά για να φτιάξουν μαζί ψωμί.
Τα γαϊδούρια έπρεπε να περπατούν σε κύκλο για ώρες, μέρα και νύχτα, με δεμένα μάτια, για να μετακινήσουν τη μυλόπετρα, συνοδευόμενα από ένα άτομο που, εκτός από το να σπρώχνει τη μυλόπετρα, έπρεπε να μαστιγώσει το ζώο και να παρακολουθήσει τη διαδικασία άλεσης, προσθέτοντας σιτηρά και βγάζοντας το αλεύρι όταν έρθει η ώρα. Στο πεζοδρόμιο σώζονται ακόμη οι εγκοπές που έγιναν για να μην γλιστρήσουν τα ζώα και που, ταυτόχρονα, χάραζαν ένα είδος κυκλικής διαδρομής.
Το αρχαίο ερειπωμένο αρτοποιείο, το οποίο πιθανότατα ήταν ακόμη σε χρήση όταν η έκρηξη του Βεζούβιου έθαψε την Πομπηία σε ένα βουνό από τέφρα και λάβα το 79 μ.Χ., αποκαλύπτει την ακραία σκληρότητα για την οποία ήταν γνωστή η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία.
«Είναι ένας χώρος στον οποίο πρέπει να φανταστούμε την παρουσία ανθρώπων δούλων… είναι η πιο συγκλονιστική πλευρά της αρχαίας σκλαβιάς» και της «ωμής βίας» της, δήλωσε ο διευθυντής της Πομπηίας Gabriel Zuchtriegel.
Η διοίκηση του Αρχαιολογικού Πάρκου της Πομπηίας εξήγησε ότι η βαρβαρότητα των συνθηκών εργασίας στους μύλους της αρχαιότητας είχε ήδη τεκμηριωθεί στο έργο ‘Ο Χρυσός Γαϊδαρος”, του συγγραφέα Απουλείου, ο οποίος έζησε τον 2ο αιώνα μ.Χ.
Η ζοφερή πραγματικότητα της καθημερινής ζωής σε αυτόν τον χώρο συμπληρώνει την αφήγηση που παρουσιάζεται στην επερχόμενη έκθεση, «The Other Pompeii: Ordinary Lives in the Shadow of Vesuvius», που εγκαινιάζεται στις 15 Δεκεμβρίου στο Palestra Grande στην Πομπηία.
Η έκθεση ρίχνει φως στα ξεχασμένα άτομα, όπως οι σκλάβοι, που, αν και συχνά παραβλέπονται από τις ιστορικές πηγές, αποτελούσαν την πλειοψηφία του πληθυσμού, συμβάλλοντας σημαντικά στην οικονομία, τον πολιτισμό και τον κοινωνικό ιστό του ρωμαϊκού πολιτισμού.