Αποδεικνύεται ότι οι χιμπατζήδες μπορεί να έχουν περισσότερα κοινά με εμάς από ό,τι νομίζουμε, ακόμα και όταν πρόκειται για στρατιωτικές τακτικές.
Στα πυκνά δάση της Δυτικής Αφρικής της Ακτής του Ελεφαντοστού, μια νέα μελέτη αποκάλυψε τακτική συμπεριφορά μεταξύ των χιμπατζήδων, του πλησιέστερου εξελικτικού συγγενή μας, παρόμοια με τη δική μας. Οι χιμπατζήδες χρησιμοποιούν υψηλές θέσεις για να κατασκοπεύουν αντίπαλες ομάδες, πιθανώς για να αποφύγουν την άμεση αντιπαράθεση και να αξιολογήσουν τους κινδύνους μιας «σύγκρουσης». Σε τρία χρόνια, οι ερευνητές παρακολούθησαν 58 χιμπατζήδες, συσσωρεύοντας πάνω από 21.000 ώρες παρατήρησης.
«Ο τακτικός πόλεμος θεωρείται κινητήριος δύναμη της ανθρώπινης εξέλιξης», δήλωσε ο Sylvain Lemoine, βιολογικός ανθρωπολόγος από το Τμήμα Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου του Cambridge. «Αυτή η συμπεριφορά του χιμπατζή απαιτεί περίπλοκες γνωστικές ικανότητες που βοηθούν στην άμυνα ή την επέκταση των εδαφών τους».
Περιπολίες χιμπατζήδων
Η μελέτη παρακολούθησε στενά δύο γειτονικές ομάδες χιμπατζήδων. Οι ερευνητές παρατήρησαν ότι τα πρωτεύοντα εμφάνιζαν μια συμπεριφορά που θυμίζει μια δοκιμασμένη στο χρόνο ανθρώπινη στρατιωτική τακτική: εξασφάλιση ενός υψηλότερου πλεονεκτήματος για την παρακολούθηση πιθανών απειλών. Οι χιμπατζήδες είχαν διπλάσιες πιθανότητες να σκαρφαλώσουν σε λόφους κοντά στα επίμαχα σύνορα μεταξύ των εδαφών τους σε σύγκριση με περιοχές εντός της επικράτειάς τους.
Ενώ στην κορυφή αυτών των συνοριακών λόφων, αντί να αναζητούν τροφή ή να κάνουν θόρυβο, οι χιμπατζήδες επέδειξαν μια ήρεμη συμπεριφορά. Η ερευνητική ομάδα θεωρεί ότι αυτό επιτρέπει στα πρωτεύοντα θηλαστικά να ακούν με προσήλωση τους μακρινούς ήχους των αντίπαλων ομάδων. Μετρώντας την απόσταση αυτών των αντιπάλων από την υπερυψωμένη θέση τους, οι χιμπατζήδες μπορούν στη συνέχεια να προχωρήσουν στρατηγικά ή να υποχωρήσουν, με στόχο να ελαχιστοποιήσουν τις επικίνδυνες αντιπαραθέσεις.
Αν και άλλα θηλαστικά, όπως οι σουρικάτες, χρησιμοποιούν υπερυψωμένα εδάφη ως πλεονεκτήματα κατά των αρπακτικών ή για να επικοινωνήσουν, αυτό που κάνει αυτή την ανακάλυψη εξαιρετική είναι η στρατηγική πρόθεση πίσω από αυτήν.
«Η εκμετάλλευση του τοπίου για εδαφικό έλεγχο είναι βαθιά ριζωμένη στην εξελικτική μας ιστορία», είπε ο Lemoine. «Σε αυτή τη χρήση στρατηγικής που μοιάζει με πόλεμο από τους χιμπατζήδες, βλέπουμε ίσως ίχνη του πρωτοπολέμου μικρής κλίμακας που πιθανώς υπήρχε σε προϊστορικούς πληθυσμούς κυνηγών-τροφοσυλλεκτών».
Αυτή η μελέτη πραγματοποιήθηκε στο Taï Chimpanzee Project, μια από τις σπάνιες τοποθεσίες όπου παρατηρούνται πολλές κοινότητες άγριων χιμπατζήδων. Χρησιμοποιώντας ιχνηλάτες GPS, οι ερευνητές αναδημιουργούσαν εδαφικούς χάρτες, επαληθεύοντας ακόμη και την τοπογραφία με παλιούς γαλλικούς αποικιακούς χάρτες.
Ο Lemoine λέει ότι μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα παρατήρηση είναι η συμπεριφορά των χιμπατζήδων κατά τη διάρκεια των «συνοριακών περιπολιών» τους. Αυτές οι περιπολίες μοιάζουν με συγχρονισμένο κυνήγι. Οι χιμπατζήδες, σε υποομάδες, περιορίζουν τον θόρυβο τους και κινούνται αρμονικά, καλύπτοντας τα εδάφη τους.
«Περιστασιακά, ομάδες επιδρομών δύο ή τριών χιμπατζήδων μπαίνουν βαθιά σε εχθρικό έδαφος, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε μάχες. Οι αντιπαραθέσεις μεταξύ αντιπάλων χιμπατζήδων είναι εξαιρετικά θορυβώδεις. Τα ζώα μπαίνουν σε μια εκφοβιστική φρενίτιδα, ουρλιάζοντας και αφοδεύοντας και πιάνοντας το ένα τα γεννητικά όργανα του άλλου».
Φαίνεται ότι τα όρια μεταξύ ανθρώπινης και ζωικής νοημοσύνης γίνονται όλο και πιο θολά καθώς οι περιπλοκές στρατηγικές που προηγουμένως θεωρούνταν μοναδικές για την ανθρώπινη γνώση φαίνονται τώρα στους συγγενείς των πρωτευόντων.
Τα ευρήματα δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό PLOS Biology.