Στις 8 Απριλίου 2024, όταν το φεγγάρι περνά ανάμεσα στη Γη και τον ήλιο, η ηλιακή έκλειψη θα σκοτεινιάσει τον ουρανό σε ένα αμυδρό λυκόφως για 5 λεπτά σε μια ευρεία περιοχή της Βόρειας Αμερικής. Αν κοιτάξετε γύρω σας μπορεί να δείτε ένα σωρό μπερδεμένα πλάσματα που προσπαθούν να κατανοήσουν την εξέλιξη.
Για αυτά, η ζωή περιστρέφεται γύρω από τα ηλιακά μοτίβα. Καθώς οι καθημερινοί κύκλοι του φωτός και της νύχτας αλλάζουν ανάλογα με τις εποχές, αναζητούν τα σημάδια τους για το πότε να ξυπνήσουν, πότε να φάνε, πότε να κοιμηθούν, πότε να αναπαραχθούν. Αλλά όταν ο ήλιος σβήσει ξαφνικά, όπως κατά τη διάρκεια μιας ηλιακής έκλειψης, αποπροσανατολίζονται.
«Τα μπερδεμένα ζώα που είναι δραστήρια κατά τη διάρκεια της ημέρας επιστρέφουν στις νυχτερινές τους κατοικίες», γράφει ο ερευνητής της συμπεριφοράς των ζώων, Steve Portugal, σε ένα άρθρο στο The Conversation, «ενώ τα νυκτόβια ζώα νομίζουν ότι έχουν κοιμηθεί υπερβολικά». Και δεδομένου ότι κάθε δεδομένο σημείο στη Γη βλέπει μόνο μια έκλειψη κάθε μερικές εκατοντάδες χρόνια, κάθε μία είναι η πρώτη και η τελευταία για όσους την ζουν.
Για αιώνες, ανέκδοτες μαρτυρίες υποδεικνύουν μια σύνδεση μεταξύ αυτών των κοσμικών φαινομένων και της παράξενης συμπεριφοράς των ζώων. Ένα από τα πρώτα προέρχεται από έναν Ιταλό μοναχό ονόματι Restoro d’Arezzo, ο οποίος παρατήρησε μια έκλειψη το 1239.
«Όλα τα ζώα και τα πουλιά τρόμαξαν», έγραψε ο d’Arezzo, «και τα άγρια θηρία μπορούσαν να συλληφθούν με ευκολία».
Ακόμη και για τους βιολόγους, είναι δύσκολο να συλλέξουν πολλά δεδομένα για κάτι τόσο σύντομο και σπάνιο όπως μια ολική έκλειψη Ηλίου, η οποία συμβαίνει μόνο μία φορά κάθε δύο χρόνια και διαρκεί λίγα λεπτά το πολύ.
Μία από τις πρώτες σε βάθος μελέτες — που δημοσιεύτηκε από τον Coolidge και αρκετούς συναδέλφους του στα Πρακτικά της Αμερικανικής Ακαδημίας Τεχνών και Επιστημών — χρονολογείται το 1932. Πριν από μια έκλειψη στο Μέιν τον Αύγουστο, η Εταιρεία Φυσικής Ιστορίας της Βοστώνης ζήτησε αναφορές από κάθε πιθανή πηγή: εφημερίδες, θηροφύλακες, εκπαιδευμένοι φυσιοδίφες και το ευρύ κοινό.
Κατέληξαν με σχεδόν 500 παρατηρήσεις, οι οποίες αποκάλυψαν ένα εκπληκτικό φάσμα ανώμαλης συμπεριφοράς. Τα τριζόνια «στήνουν ένα ζωηρό κελάηδισμα όπως κάνουν το βράδυ», ενώ τα κουνούπια «εμφανίστηκαν και μας ταλαιπώρησαν τρομερά». Οι γλάροι άρχισαν «να επιστρέφουν στις φωλιές τους» και τα πρόβατα «μπήκαν στα μαντριά τους».
Παράξενες συμπεριφορές ζώων κατά τη διάρκεια μιας έκλειψης
Κατά τη διάρκεια των δεκαετιών από τότε, οι επιστήμονες έχουν τεκμηριώσει κάθε είδους περίεργα συμβάντα κατά τη διάρκεια των εκλείψεων. Τον Ιούλιο του 1991, στο Μεξικό, παρακολούθησαν τις αράχνες που ύφαιναν ιστούς να αποσυναρμολογούν τους ιστούς τους, μόνο για να τους ξαναφτιάξουν μόλις ο ήλιος επέστρεψε.
Κατά τη διάρκεια της ίδιας έκλειψης το 1991, ερευνητές είδαν έξω από μια σπηλιά στο Μεξικό, διάφορα είδη νυχτερίδων να βγαίνουν από τις φωλιές τους τους στη μέση του απογεύματος, ξεγελασμένα από το τεχνητό σούρουπο.